عباس دارایی/ مرکز آمار ایران در تازه ترین گزارش خود اعلام کرد که در بهار سال جاری به تعداد بیکاران کشور ۱۰۸ هزار نفر افزوده شده است . گزارش این مرکز نشان می‌دهد در بهار امسال دو میلیون و ۳۹۹ هزار و ۵۵۴ نفر بیکار بوده‌اند که این عدد نسبت به بهار سال گذشته، ۰.۴ درصد افزایش یافته است. ضمن اینکه، تعداد شاغلان بیش از ۲۳ میلیون و ۵۷۷ هزار نفر ذکر شده که ۰.۶ درصد معادل ۹۸ هزار و ۲۵۶ نفر از تعداد آنها نسبت به پارسال کم شده است.

بر اساس این گزارش نرخ بیکاری در ۹ استان کشور دو رقمی بوده است و نام استان لرستان بعنوان یکی از استان های دارای نرخ بیکاری دو رقمی در میان استان های بیکار کشور همچنان به چشم می خورد .

بر اساس گزارش رسمی مرکز آمار در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۱ استان های کرمانشاه با نرخ بیکاری ۱۵٫۴ درصد ، هرمزگان با نرخ بیکاری ۱۵٫۳ درصد و خوزستان با نرخ بیکاری ۱۴٫۱ درصد سه استان با نرخ بیکاری بالا معرفی شده اند .

نرخ بیکاری در دو استان سیستان و بلوچستان و لرستان ۱۲٫۸ درصد عنوان شده است که همچنان لرستان را در میان استان های با نرخ بیکاری بالا ، دو رقمی و بالاتر از میانگین کشوری نشان می دهد .

شاخص های اشتغال در بهار ۱۴۰۱ بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد که وضعیت اشتغال در مقایسه با بهار سال گذشته نه تنها بهبود نیافته ، بلکه سیر صعودی بیکاری و مشارکت اقتصادی پایین تشدید شده است .

نرخ مشارکت اقتصادی کشور از ۴/۴۱در صد در بهار سال ۱۴۰۰ به ۹/۴۰درصد در بهار ۱۴۰۱ رسیده و نرخ بیکاری کشور نیز از ۸/۸در بهار سال ۱۴۰۰ به ۲/۹درصد در بهار ۱۴۰۱ افزایش پیدا کرده است .

به موازات آمارهای رسمی اشتغال در سطح ملی ، در استان لرستان نیز نرخ مشارکت اقتصادی از ۱/۴۳درصد در بهار ۱۴۰۰ به  ۲/۴۲درصد در بهار ۱۴۰۱ رسیده است ، نسبت اشتغال نیز از نرخ ۳/۳۸درصد در بهار سال ۱۴۰۰ به ۸/۳۶در بهار ۱۴۰۱ رسیده است و نرخ بیکاری نیز از ۱۱درصد در بهار سال ۱۴۰۰ به ۸/۱۲درصد در بهار ۱۴۰۱ افزایش یافته است .

واقعیت های بازار اشتغال و وضعیت بیکاری کشور بر اساس آمارهای رسمی حاکی از این موضوع تلخ است که توزیع اشتغال در ایران ناعادلانه است  به گونه ای که ۲۲ استان بیکاری تک رقمی دارند، نرخ بیکاری در ۹ استان دیگر دورقمی و نرخ بیکاری برخی از استان‌ها تا حدود ۸درصد بیشتر از میانگین بیکاری است.

در استان لرستان اما با وجود اینکه نرخ بیکاری دو رقمی اعلام شده ، استان همچنان در این حوزه در زمره استان های صدرنشین بیکاری کشور است و نرخ های رسمی اعلام شده حاکی از بهبود اوضاع نیست ولی باید در نظر داشت که این آمارها با واقعیت های موجود لرستان سازگاری نداشته و وضع این استان به مراتب بدتر از آمارهای ارائه شده رسمی از سوی  مرکز آمار ایران است زیرا این مرکز  یک فرد «شاغل» را کسی می‌داند که «در هفته یک ساعت کار کرده باشد.» در واقع اگر این مقیاس بالاتر از این باشد؛ شاید نرخ بیکاری استان‌های یاد شده از جمله استان لرستان از این رقم هم بالاتر خواهد رفت .

لرستان سالهاست در حوزه اشتغال و سرمایه گذاری با چالش مواجه است و از آنجا که بیم اشتغال و سرمایه گذاری یک رابطه معناداری وجود دارد ، در استان ما به سبب عدم سرمایه گذاری های گسترده ، افزایش نرخ مهاجرت روستائیان به شهرها ، تبدیل شدن استان به مهاجر فرست ترین استان کشور ، افزایش صنایع راکد ، رکود بر تولید  و مهم تر از همه کوچک تر شدن معیشت مردم و هزینه شدن درآمد خانوارها در استان در حوزه خوراک و مواد غذایی ، اوضاع نه تنها بهبود پیدا نکرده بلکه بدتر نیز شده است که آمارهای رسمی دقیقا این واقعیت ها را بر اساس محاسبه های خود منعکس کرده اند.

باید بپذیریم اشتغال در استان ها نتیجه سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف به ویژه بخش صنعت است. در جایی مثل لرستان  که برای رونق صنایع سرمایه‌گذاری نمی شود ، معدود صنایع ما در این استان راکد بوده و بدهکار بانک ها شده اند ، برای رهایی از مشکلات یا واحدهای تولیدی خود را تعدیل کرده اند و یا زیر بار وام های سنگین و بی بازده رفته اند نه تنها  شغلی ایجاد نمی شود بلکه معدود شغل ها هم از بین می رود ،  مشاغل خدماتی رونق نمی‌گیرند و در نتیجه وضع بدتر هم می شود.

بررسی نرخ بیکاری در استان های کشور حاکی از این است  که بر اساس گزارش مرکز استان هایی که در آمار وضعیت نامناسبی در زمینه اشتغال دارند از  وضعیت سرمایه‌گذاری صنعتی مناسب برخوردار نبوده اند ، تفاوت در نرخ بیکاری در میان استان‌های مختلف محدود به یک بازه زمانی خاصی نیست و یک ثبات معنا داری در خصوص حضور استان های توسعه نیافته در بین جدول بیکاری کشور دیده می شود که طی یک دهه گذشته دست کم دست نخورده باقی مانده اند و نه تنها در این دولت اوضاع بهبود پیدا نکرده بلکه اوضاه بدتر هم شده است .

مرور ی بر جدول اشتغال کشور طی یک دهه گذشته این واقعیت تلخ را نشان می دهد که  استان‌هایی که اکنون از وضعیت اشتغال قرمز و بیکاری بالا برخوردار شده اند همان استان هایی هستند که سالهاست در این جدول دست نخورده باقی مانده و توسعه ای نداشته اند .

یک واقعیت تلخ دیگر نیز وجود دارد که متاسفانه دولت ها در رویکردهایشان برای بهبود اوضاع در استان ها و مهار بیکاری و ایجاد اشتغال برنامه منطقه ای نداشته و صرفا بر اساس یک رویکرد ثابت در سطح ملی در حرکت هستند که بی اعتنا به ظرفیت های استان ها و طرح های آمایشی و سرزمینی ، از یک قاعده ثابتی پیروی می کنند که در آن توسعه یافته ها توسعه یافته تر و توسعه نیافته ها ، توسعه نیافته تر شده اند .

در استانی مثل لرستان برای مهار نرخ بالای بیکاری شاید نسخه های شفابخشی چون توجه به صنعت گردشگری ، توسعه کشاورزی با ایجاد صنایع مادر و افزایش مکانیزاسیون کشاورزی و توجه به استعدادهای مناطق بهتر از رویکردی ثابت تحت عنوان وام های روستایی باشد که در آن نه روستاها آباد می شوند و نه تسهیلات در حوزه تولید بکار گرفته می شوند ، این رویکرد غلط کار را به جایی رسانده است که به رغم استفاده از تسهیلات اشتغالزایی در سطح استان ، نه تنها آمار بیکاری کاهش پیدا نمی کند بلکه بیکاران لرستان بدهکار نیز می شوند زیرا توانی برای پرداخت تسهیلات نداشته و تسهیلات نیز به اصطلاح ” نفله ” می شوند و به هدر می روند و از این رو است که باید برای بهبود اوضاع در راهکارها و رویکردها تجدید نظر کرده و لرستان نیز از این قاعده مستثنی نیست .

این مطلب در هفته نامه نیش قلم منتشر شده است