عباس دارایی/ سه ماه دیگر جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲به طور رسمی در کشور قطر آغاز خواهد شد . این رخداد مهم و جهانی در حالی قرار است برای دومین بار طی ۲۲ دوره اخیر در کشور کوچک قطر برگزار شود که این کشور جنوبی خلیچ فارس نخستین کشور عربی میزبان جام جهانی است و این آغاز راه نخستین شدن قطر ۲۰۲۲ است.

به گفته مقامات قطری هزینه های اولیه قطر برای آماده سازی برای جام جهانی ۲۰۲۲ بسیار سنگین بوده و قطر  حدود ۲۰۰ میلیارد دلار برای سازماندهی این مسابقات هزینه کرده که شامل هزینه های ساخت ورزشگاه، مترو، فرودگاه، شهر جدید و بندر می‌شود.

زمان سنتی برگزاری جام جهانی از خرداد، به آبان منتقل شده اما با این حال جام جهانی قطر گفته می شود در حوزه نوآوری‌های فناورانه بسیار خاص خواهد بود  و انتظار برای شروع این رقابت‌ها را برای هواداران فوتبال ، این موضوع جذاب‌تر کرده است. با توجه به تعداد تغییرات نوآورانه‌ای که در جام جهانی ۲۰۲۲  از سوی قطری ها وعده داده شده است، نوید یک انقلاب فناوری- فوتبالی در جام جهانی قطر داده می شود ،  نوآوری‌های تکنولوژیکی جام جهانی ۲۰۲۲ فقط مختص بازیکنان نیست، بلکه طرفداران و سایرین را هم شگفت‌زده خواهد کرد.

استادیوم از ۸ استادیوم ساخته شده برای جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به سیستم پیشرفته خنک‌کننده مجهز است ، به گفته مقامات برگزاری بازی ها در قطر تنها استادیومی که این فناوری را ندارد، به واسطه نزدیکی به دریا و موقعیت خاص جغرافیایی نیازی به سیستم خنک‌کننده ندارد. یک مرکز انرژی در نزدیکی استادیوم خواهد بود که از آنجا آب سرد با یک خط لوله به محل برگزاری می‌رسد. پس از رسیدن، هوای سرد به زمین بازی و محل نشستن تماشاگران هدایت می‌شود. این نخستین باری است که هواداران و بازیکنان چنین فناوری‌ای را در یک تورنمنت مانند جام جهانی تجربه خواهند کرد.

 

موضوع خاص دیگر این است که یکی از محل‌های برگزاری جام جهانی قطر به نام استادیوم ۹۷۴ کاملا از هم گسستنی است. این ورزشگاه با استفاده از کانتینرهای حمل‌ونقل و قاب‌های فولادی ماژولار ساخته شده ، طراحی استادیوم آن را از نظر بصری جذاب می‌کند و در عین حال با توجه به اینکه مواد کمتری در مقایسه با یک استادیوم سنتی استفاده شده است، مقرون به صرفه بودن را نیز تضمین می‌کند. با این حال، در تاریخ جام جهانی فوتبال، برای نخستین بار یک استادیوم کاملا جدا شدنی ساخته شده است.

توپ بازی های جام جهانی ” الرحله” نام گذاری شده و دارای یک فناوری متصل است که داده‌ها را بدون فوت وقت از طریق یک سنسور به مسئولان پشت دوربین‌های سیستم ” وی ای آر “منتقل می‌کند. این تکنولوژی با فناوری جدید آفساید نیمه خودکار فیفا همکاری خواهد کرد.

فیفا اعلام کرده است که از فناوری آفساید نیمه خودکار در جام جهانی قطر استفاده می‌شود. این سیستم یک ابزار پشتیبانی برای داوران است که به آنها کمک می‌کند تا در طول مسابقات تصمیم‌های دقیق، سریع و قابل تکراری درباره آفساید بگیرند. این فناوری جدید دارای ۱۲دوربین ردیابی در اطراف استادیوم است. به این ترتیب، هر بار که توپ برای بازیکنی در موقعیت آفساید ارسال شود، یک هشدار خودکار برای کمک داور ویدئویی ارسال می‌کند. با این سیستم دیگر برای تعیین آفساید بودن یا نبودن بازیکن، نیازی به تکرارهای طولانی VAR نخواهد بود.

قطری ها برای امنیت رقابت‌ها علاوه بر استفاده از نیروهای انسانی به تکنولوژی هم روی آورده‌اند. برای این کار آنها از پهپادها برای مقابله با تهدیدهای احتمالی سود خواهند برد.

هواداران کم‌بینای فوتبال نیز به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر دسترسی خواهند داشت. یک محصول فوق‌العاده به نام Bonocle محتوای دیجیتال سراسر جام جهانی را به خط بریل تبدیل کرده و به طرفداران کم‌بینا اجازه می‌دهد با دسترسی به محتوا از جام جهانی لذت ببرند.

این ها فقط بخشی از خاص هایی است که قرار است از آنها در جام جهانی ۲۰۲۲قطر رونمایی شود و از این حیث قطر می توان نامی ماندگار از خود از حیث برگزاری و میزبانی جام جهانی در مقایسه با ادوار گذشته بر جای بگذارد .

در شمال خلیچ فارس اما قصه متفاوت است ، ایران به عنوان کشوری که بیش از چهل برابر قطر جمعیت دارد همچنان با جالش های ابتدایی در بحث برگزاری مسابقات فوتبال مواجه شده و به نظر می رسد راهی برای برون رفت از آنها پیدا نکرده است .

از آخرین میزبانی ایران از یک رویداد مهم بین المللی ۴۶ سال می گذرد ، آخرین بار ایران در بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ میزبانی رویداد مهم بازی های آسیایی بوده است و پس از آن در هیچ برهه ای ما توانسته ایم از یک رویداد مهم نظیر  بازی های آسیایی و یا جام ملت های آسیا میزبانی کنیم.

ورزشگاههای که در دوره پس از انقلاب ساخته شده اند به استثنای ورزشگاه مشهد و فولاد ، شرایط استاندارد برای پذیرش میزبانی را ندارند چون با استاندارد های جهانی منطبق نیستند ، تمرکز ما بر توسعه ورزش و ساخت زیرساخت ها نبوده و ورزش که می توانست یکی از عمده ترین حوزه های ما بر ای همراهی مردم و نشاط اجتماعی باشد در حاشیه قرار گرفته است .

بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ اولین و آخرین میزبانی ایران برای رویدادهای بزرگ بین المللی بود. میزبانی ای که نتیجه اش ساخت مجموعه ورزشی آزادی تهران بود. مجموعه ای که خلاء فضای ورزشی را برای ایران تامین کرد و بعد از آن هم هنوز هیچ مجموعه ورزشی در کشور ساخته نشده اما این ورزشگاه نیز با گذشت ۴۶سال از ساختش فرسوده شده است ، در حالی که همسایه های کوچک ایران دست بکار شدند از جمله قطر کشور کوچک جنوبی خلیج فارس میزبانی‌های مختلف در رشته های مختلف را از آن خودشان کردند و البته زیر ساخت های زیادی هم به بهانه این میزبانی ها به زیرساخت های ورزشی شان اضافه کردند و در حال معرفی تکنولوژی های روز به دنیا در حوزه ساخت ورزشگاه و استفاده از زیرساخت ها هستند اما  ایران در شمال خلیج فارس هنوز با محدودیت حضور زنان در ورزشگاهها مواجه است .

ورزشگاه های فرسوده، مشکلات زیربنایی، مسئله حضور زنان در ورزشگاه ها، مشکل مبادلات ارزی و حق پخش تلویزیونی و اسپانسرینگ مسابقات تنها بخشی از مشکلات بی شمار ایران برای برگزاری رقابت های بین المللی محسوب می شوند ، ایران برای میزبانی جام ملت های آسیا در سال ۲۰۲۳شش ورزشگاه در شهرهای تهران، تبریز، اصفهان، شیراز، مشهد و کرمان را معرفی کرده بود ، اما از این شش ورزشگاه فقط ورزشگاه آزادی تا حدودی به استانداردهای آسیایی نزدیک است که آنهم با مشکلات فراوانی از چکه کردن سقف‌ها در تونل رختکن و جایگاه VIP و خبرنگاران گرفته تا کیفیت تصاویر تلویزیونی برای بازی هایی که در تاریکی برگزار می شوند، روبرو است.

فیفا اخیرا برای چندمین بار طی هشداری به ایران اعلام کرده است حضور بانوان در استادیوم آزادی برای تماشای بازی های تیم ملی باید به صورت غیر گزینشی و آزاد باشد.

بازی های هفته اول لیگ برتر فوتبال ایران در اقدامی عجیب از سوی سازمان لیگ بی تماشاگر برگزار شد ، در حالی که سازمان لیگ مشکلات سامانه بلیت فروشی را علت بدون تماشاگر شدن بازی های لیگ برتر دانسته اما این مساله ناششی از نامه فیفا برای حضور زنان در ورزشگاه ها است.

الزاماتی را  فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا به فدراسیون فوتبال ایران برای برگزاری لیگ ابلاغ کرده اند، الزاماتی که یکی از آنها حضور بانوان در ورزشگاههاست !

در این بین اما به دلیل سیاسی بودن موضوع و ضرورت تصمیم گیری فرادستی تر از فدراسیون برای این چالش ،  سازمان لیگ و فوتبالی ها فعلا به دنبال زمان خریدن هستند تا راهی برای دور زدن و نه حل کردن الزامات مذکور پیدا کنند.

این در حالیست که عدم رعایت و بی توجهی به اجرای این الزامات می تواند منجر به تعلیق فوتبال ایران شود ، در ایران اما برای فرار از این چالش فعلا این گونه به فیفا گزارش می شود که : ” به دلیل مشکل سامانه بلیت فروشی، باشگاه ها فعلا نمی توانند پذیرای تماشاگران خود باشند. ”

عدم حل موضوعاتی چون حضور بانوان در ورزشگاهها ، رودرویی با ورزشکاران اسرائیلی ، نبود زیرساخت ها برای میزبانی از رقابت های آسیایی و جهانی ، عدم ثبات مدیریتی ، سپردن عنان مدیریت در ورزش به چهره های ناکارآ و سیاسی ، موضوع پناهندگی ورزشکاران ایرانی و .. از جمله مسائلی است که روزی ورزش ایران سایه افکنده است .

قطر در جام جهانی ۲۰۲۲از تکنولوژی های جدید خود رونمایی می کند اما در ایران از ورود “وی ای آر ”  خبر ی نیست و ورود این تکنولوژی به ایران با حواشی مختلفی همراه بوده و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.

استفاده از این تکنولوژی احتمالا با هزینه‌های زیادی در ایران همراه خواهد بود. شهاب الدین عزیزی خادم، رئیس پیشین فدراسیون فوتبال تیرماه سال ۱۴۰۰ اعلام کرده بود  که استفاده از این دستگاه در هر استادیوم بین ۷ تا ۸ میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت. او همچنین اعلام کرده بود که باشگاه های لیگ برتری حاضر هستند این مبلغ را بپردازند.!!

دولت نیز عزمی برای رفع این جالش ندارد و فدراسیون فوتبال نیز گرفتار جنگ درونی قدرت است و مشخص نیست این زیرساخت که امروز در فوتبال دنیا به یک تکنولوژی الزامی در بازی فوتبال تبدیل شده است ، کی به ایران خواهد آمد ؟

ورزشگاههای ما توان برگزاری مسابقات لیگ برتر بر اساس الزامات فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا را هم ندارند به گونه ای که برخی تیم های لیگ برتری به دلیل مشکلات زیرساختی به ناچار بازی های خود را در شهرهای دیگر کشور برگزار می کنند !

در زمینه حق پخش بازی های تلویزیونی بین صداوسیما و باشگاهها اختلاف وجود دارد و این موضوع درآمد زایی هنوز حل نشده است ، در یک اقدام عجیب کنفدراسیون فوتبال آسیا سال گذشته دو باشگاه پرطرفدار استقلال و پرسپولیس را از لیگ قهرمانان آسیا کنار گذاشت ، بدهی های زیاد ، مشکلات مالکیتی ، فقدان زیرساخت ها و بی توچهی به الزامات ابلاغی از جمله دلایلی بود که منجر به حذف این دو تیم از آسیا شد .

بررسی اشکالات و ایراداتی که ” ای اف سی ” به باشگاه‌های ایرانی وارد کرده بود و برای آنها طی نامه‌ای ارسال کرده بود نشان می‌دهد استقلال و پرسپولیس در برخی موارد مشکلات مشترکی دارند.

یکی از همین ایرادات که  ” ای اف سی ”  اصرار به حل آن داشت، مربوط به مباحث زیرساختی است که به ورزشگاه آزادی مربوط می‌شود. بر همین اساس نداشتن تیر دروازه ذخیره، استاندارد نبودن ورودی‌ها و خروجی‌ها که در صورت بروز حادثه افراد بتوانند به سرعت ورزشگاه را تخلیه  کنند، نداشتن ۱۱ دوش در رختکن تیم‌ها (درحال حاضر ۴ دوش فعال وجود دارد) و همینطور استاندارد نبودن سرویس‌های بهداشتی از ایرادات مطرح  شده است !!

یکی از اصلی ترین مشکلات استقلال و پرسپولیس که  ” ای اف سی ” را مجاب کرد مجوز حرفه‌ای این دو باشگاه را باطل کند، مالکیت مشترک سرخ‌آبی‌ها است. در سال‌های اخیر کنفدراسیون فوتبال آسیا بارها تذکر داده بود که بر اساس قوانین، یک فرد یا یک شرکت و یا یک نهاد نمی‌تواند مالکیت مشترک دو باشگاه را در یک لیگ داشته باشد اما مسئولان ورزش ایران در سالهای گذشته هیچ وقت این ایراد را جدی نگرفتند.

وزارت ورزش ایران با سکانداری وزیر ورزشی اش ! ، به جای رفع اساسی موضوع اما در مواجهه با این هشدار و ایراد ، اقدامی عجیب را در دستور کار قرار داده و  اداره باشگاه پرسپولیس را نه در واقعیت و طی پروسه رسمی بلکه روی کاغذ !! به وزارت دارایی و استقلال را به وزارت صمت واگذر کرد و این اقدام البته برای  ” ای اف سی “مضحکه قلمداد شده و آنها  را متقاعد نکرد تا این مشکل را حل شده قلمداد کنند.

در آن سوی خلیج فارس اما از این دست چالش های ابتدایی خبری نیست ، قطر از برگزاری جام جهانی رقمی به میزان ۱۱ درصد تولید ناخالص ملی اش در سال ۲۰۱۹ سود خواهد کرد ، باشگاهایش نه تنها بدهکار نیستند و مشکل مالکیتی ندارد بلکه از بهترین امکانات روز با بهترین بازیکنان سطح بالای جهانی بهره مند بوده و حضور چهره های سططح بالایی چون ژاوی توانسته است این کشور را در فوتبال ارتقا بدهد ، میزبانی از دو رویداد جام ملت های ۲۰۱۱و باشگاههای آسیا در فصل ۲۰۲۰نشان داد قطرکاملا مستعد برای میزبانی رویدادهای بزرگ است .

اینکه چرا این کشور کوچک می تواند راه صد ساله را یک شبه طی کند اما در ایران هنوز در حل موضوعاتی ابتدایی چون تکنولوژی ها ، حضور زنان در ورزشگاهها ، زیرساخت های اولیه و رعایت قواعد بی المللی مانده ایم ناشی از این نکته است که به هر نحوی می خواهیم متفاوت باشیم و دیده شویم  !

 

این یادداشت در شماره ۱۰۴۹رورنامه یادگار امروز منتشر شده است