مرد خونسرد وقتی مدیر شد برایش در وهله‌ی نخست رسیدگی به امور فامیل مهم‌تر از برآورده‌ساختن مطالبات جریان حامی‌اش بود.مرد خونسرد فکرش را هم نمی‌کرد به مدیریت برسد؛ چرا که او هم مثل برخی مبارزان سیاست فکر نمی‌کند حسن روحانی در انتخابات خردادماه ۹۲ پیروز شود.اما در آن خردادماه اراده‌ی اکثریت راه خودش را باز کرد و کلید سیاست اجرایی کشور در دستان تیم تدبیر و امید قرار گرفت. حالا بخت و اقبال همراه مدیر آرام شد و او به یک منصب مدیریتی رسید.

برخی جوانان حامی اصلاحات امید بسته بودند مرد خونسرد به شایسته‌سالاری رو آورد و فرصت‌های برابر را در اختیار شایستگان بگذارد؛ اگر چه نباید فراموش کرد دولت ائتلافی روحانی ترکیبی است از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان حامی تدبیر و امید.

یکی از جوانان پرشور همان روزهای پس از رخداد انتخابات ۹۲ به دیگری می‌گوید:«خیلی خوب است، حالا شایسته‌سالاری رقم می‌خورد و البته اکثریت نیز سکان‌دار خواهد بود».
آن دیگری پاسخ می‌دهد:«آره ولی در استان ما یک مشکل هم هست».جوان پرشور حامی اصلاحات: «چه مشکلی؟». دیگری: «اینکه در استان ما فامیل‌سالاری، جریان‌سالاری را تهدید می‌کند؟».جوان پرشور با خودش فکر می کند و با مکث پاسخ می‌دهد:«خب فامیل مدیر هم از او انتظار دارند».
دیگری پاسخ می‌دهد:«درست است اما اگر فامیل‌سالاری جای جریان‌سالاری را بگیرد ضربه‌ی بدی به جریان وارد می‌شود و فامیل‌سالاری گاهی یک رانت محسوب می‌شود؛ مبانی اصلاحات با رانت‌خواری تضاد دارد چرا که فرصت‌های برابر را می‌خواهد در جامعه ترویج کند».رانت آن امتیازی است که فقط تعدادی از آن به واسطه‌ی وابستگی‌های خویشاوندی یا وابستگی به برخی محافل، بهره می‌برند و استفاده از شایستگی‌های علمی و فنی و رقابت برابر برای رسیدن به آن امتیازات رعایت نمی‌شود.

گاهی مردم دیده‌اند یک نفر که برادر فلان مدیر بوده است به ناگهان رشد سریع ناگهانی کرده و تکیه بر یک صندلی مدیریتی زده است. گاهی هم دیده‌اند مردم در همین لرستان، یک نفر که پسر یا همسر یا دختر یک مدیر (یا مشاور بالادستی) بوده است به واسطه‌ی اسم پدر یا همسر، به ناگهان با سرعتی خیره‌کننده به صندلی مدیریتی دیگری رسیده است.
این هم موضوع جدیدی در منطقه‌ی زیست ما نیست سال‌هاست به خاطر بافت خویشاوندی و طایفه‌ای، یک معضل دائمی شده است. نامش را می‌توان «رانت خویشاوندی» گذاشت.

بافت طایفه‌ای خودش گاهی برای مدیر، دردسرساز می‌شود؛ مدیر نماینده‌ی یک جریان سیاسی اکثریتی است و اگر به‌سوی فامیل‌سالاری برود چه بسا جریان هم پشت وی را خالی کند.

حالا شهر از منظر سیاسی با یک معضل دست و پنجه نرم می‌کند؛ دو گانه‌ی فامیل‌سالاری یا جریان‌سالاری شایسته‌گرا؟فامیل‌سالاری خودش انحراف از جریان سیاسی است و به همین علت آنکه به دنبال فامیل‌سالاری به‌جای جریان‌سالاری شایسته‌گرا می‌رود نمی‌شود اسمش را اصلاح‌طلب یا حتی اصولگرای واقعی گذاشت؛ شاید بشود با ارفاق و تسامح به او «بدل» گفت.

مبانی عدالت اجتماعی می‌گوید بایستی فرصت‌های برابر به شهروندان تعلق بگیرد تا هر کدام از منظر علمی و فنی شایسته‌تر است بتوانند در جایگاهی که استعداد و مهارتش را کسب کرده‌اند قرار گیرند.

همین فامیل‌سالاری که طایفه‌سالاری هم جزء جدایی‌ناشدنی‌اش است خود نوعی رانت است؛ آسانسوری است که فقط فامیل‌های درجه یک می‌توانند سوارش بشوند.مابقی آن پایین می‌مانند حتی اگر شایستگی‌شان بیشتر از آن‌هایی باشد که سوار آسانسور دارای ظرفیت محدود شده‌اند.

شهرام شرفی / مدیر مسئول کانال چکیده