اولین مناظره تلویزیونی کاندیداهای ریاست جمهوری دوازدهم در حالی عصر جمعه در شبکه های یک و خبر به طور زنده و مستقیم پخش شد که محتوای مناظره امروز به خوبی چرایی ترس و نگرانی های قبلی برخی از جریانات مخالف دولت را در قبال پخش زنده مناظرات را عیان ساخت. بدون شک اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور را باید مرد اول نخستین مناظره تلویزیونی نامزدهای ایستگاه دوازدهم دانست.مناظره امروز در حالی از سوی برخی ناظران و تحلیل گران سیاسی به جدل پوششی ها یاد می شود که دو نامزد اصلی انتخابات یعنی حسن روحانی و سید ابراهیم رئیسی چندان روز پرفروغی را سپری نکرده و در قیاس با جهانگیری و قالیباف خنثی و بی اثر ظاهر شدند.
رئیسی که سعی کرد از خود چهره ایی آرام با مشی فراتر از جبهه بندی های سیاسی ارائه دهد امروز صرفآ سعی کرد شاهد جدال قالیباف و دولتی ها باشد از این منظر که جدل سردار دیروز و شهردار امروز تهران برای مستولی شدن بر رئیس جمهور و معاونش شاید تیرهای رها شده از کمان اعتدالیون را از خود دور کرده و از تیررس تخریب ها و جدل های احتمالی مصون بماند.
قالیباف اما حکایتی متفاوت داشت ،او که در دو دوره انتخابات در سالهای ۸۴و ۹۲ناکام مانده است این بار برای راهیابی به پاستور وجبران گازانبری معروف ۹۲از همان ابتدای ثبت نام در وزارت کشور نشان داد که برای غلیه بر روحانی کوتاه نخواهد آمد . قالیباف با همان لحن تند روز ثبت نام در مناظره نخست نیز دولت را دروغگو و روحانی را به وعده های پوچ و دروغ در خصوص اشتغال متهم کرده و سعی کرد با ترسیم یک دو قطبی فقر و غنا که از منظر قالیباف به دو قطبی ۹۶درصد و ۴درصد قابل ارزیابی است روحانی را به عنوان نماد یک دولت مرفه و بی درد و بی اعتنا به مردم فقیر و ندار و خود را به عنوان آشنا به مردم و درد آنها و همچنین بابرنامه در حوزه اشتغال و اقتصاد و..معرفی کند.
او در دوره گذشته نیز صرفآ با یک تک از میدان رقابت بیرون رانده شد و با پاتک گازانبری روحانی از راهیابی به پاستور بازماند ،قالی باف در روز نخست مناظرات ۹۶نیز با تک حمله به دولت و دروغگو خواندن روحانی شروع کرد اما این بار نه با پاتک روحاین بلکه با پاتک معاون روحانی یعنی اسحاق جهانگیری خیلی زود مات شد.
جهانگیری در این مناظره محمد باقر قالیباف را متهم کرد که با «برخوردهای گاز انبری» و «نظامی» قصد برخورد با موضوعات اجتماعی دارد و در مقابل آقای قالیباف نیز از دولت آقای روحانی با عنوان دولت «چهاردرصدی» نام برد که به گفته او تنها حامی افراد ثروتمند و قدرتمند است.در دقایق ابتدایی این مناظره، اسحاق جهانگیری این پرسش را مطرح کرد که چه کسانی به سفارت عربستان حمله کردند و باعث شدند سفر ۷۰۰ هزار شیعه عربستانی به ایران متوقف شود.
معاون اول حسن روحانی خطاب به آقای قالیباف گفت:«بله ما نمی‌توانیم به سفارت حمله کنیم. دولت حمله کرد آقای قالیباف؟ چه کسانی حمله کردند؟ آنها الان در ستادهای کدام کاندیدا حضور دارند؟ کدام کاندیداها از آنها دفاع می‌کردند پول می دادند؟»
اشاره جهانگیری به حسین کرد میهن است که در رسانه های ایران از او به عنوان یکی از اصلی ترین سازمان دهندگان حمله به سفارت عربستان سعودی نام برده می شود و عکس‌هایی از حضور او در ستاد محمد باقر قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ منتشر شده است. در بخش دیگری از این مناظره محمد باقر قالیباف از نامزد شدن اسحاق جهانگیری انتقاد و او را متهم کرد که خود را «دستاویز سیاسی» دیگران کرده است.اسحاق جهانگیری نیز در پاسخ به این اتهام گفت که نامزد جریان اصلاح طلب در انتخابات است.وی خطاب به آقای قالیباف گفت که «شما جریان اصلاح طلب را از همه حقوق خود محروم کردید و من از این فرصت استفاده کردم که بگویم چه بر سرجریان اصلاح طلب آمده است».جهانگیری جریان اصولگرا و دولت محمود احمدی نژاد را متهم کرد که همه چهره های شاخص جریان اصلاح طلب را «خانه نشین» کرده است.وی خطاب به آقای قالیباف گفت:«با آقای هاشمی رفسنجانی چه کردید،با آقای ناطق نوری چه کردید».معاون اول حسن روحانی همچنین دولت محمود احمدی نژاد را متهم کرد که ۷۰۰ میلیارد دلار درآمد کشور را خرج کرده و «جز بیکاری هیچ به جای نگذاشته است».
قالیباف، در بخش دیگری از این مناظره حسن روحانی را به «بی صداقتی» متهم کرد و گفت که او ابتدا وعده حل مشکلات در ۱۰۰ روز را داده و سپس آن را تکذیب کرده است.او همچنین تلویحاً روحانی را متهم کرد که به بابک زنجانی جایزه داده است.در بخش دیگری از این مناظره ابراهیم رئیسی نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت که در سالهای اخیر فاصله طبقاتی افزایش یافته است.وی با انتقاد از صحبت‌های آقای قالیباف در این مناظره گفت: «شما شهردار تهران هستید نه بیشتر از آن که حتی در حوزه ارگان‌های زیر نظر شهرداری نیز موفق عمل نکرده‌اید اما یک‌جوری حرف می‌زنید که انگار مسوول کل عالمید».
جهانگیری ضمن انتقاد از اتهامات آقای قالیباف به دولت حسن روحانی مبنی بر عملکرد غیر علمی و قدیمی افزود: «ما در دانشگاه‌های معتبر داخلی درس خوانده‌ایم. ما که در صنعتی شریف و علوم تحقیقات درس خوانده‌ایم آیا ما مدیریت ۶۰ سال پیش را داریم؟ آقای قالیباف با روحیه نظامی نمی‌شود کلانشهری مثل تهران را اداره کرد، بلکه باید رویکرد علمی داشته باشیم».اسحاق جهانگیری، نامزد انتخابات هم در این مناظره گفت که دولت حسن روحانی «نگاه آمرانه، غیرعلمی و خشن به موضوعات اجتماعی به خصوص موضوعات اخلاقی را تغییر داد».او همچنین گفت که «باطل السحر دروغ و فریب، آگاهی مردم است».به گفته آقای جهانگیری، بر اساس نظرسنجی‌ها بیشترین میزان عدم رضایت مردم از دستگاه‌های حکومتی مربوط به شهرداری، بانکها و دستگاه قضایی است.
قالیباف شاید هیچگاه فکر نمی کرد که این چنین مورد هجوم جهانگیری قرار گیرد و از این منظر که روحاین سکوت کرده و جهانگیری قالیباف را به گوشه رینگ برده بود به یکباره شهردار تهران سعی کرد با برخی تیکه ها از جمله نحوه ثبت نام جهانگیری به عنوان پدیده ای جدید در انتخابات و همچنین عدم دیدار های مردمی رئیس جمهور و بی اطلاعی اش از درد های مردم ، تقدیر دولت از زنجانی و…اندکی از شدت حملات تند جهانگیری به خود بکاهد. او سعی کرد از فرصت آنتراکت استفاده کرده و با خود بایندیشد که چگونه از این مهلکه بگریزد تا به مانند قصه گازانبری گرفتار قصه حمله به سفارت عربستان و سر فصل های جدید تری علیه خود نشود و لذا بهترین راه را در استراحت آن هم به خاطر مردم دیده و در این فاصله احتمالا از مشاورین خود نظر خواهی کرده که چگونه در ادامه بحث ظاهر شود. او البته عکسی از سخنان روحانی در سایتش مبنی بر ایجاد چهار میلیون شغل ارائه کرد که احتمال می رود در فاصله بین مناظرات به او رسانده شده است.
قالیباف خود نیک می داند که چه ضربات سختی از جانب جهانگیری خورده است و به همین دلیل در روزهای آتی سعی خواهد کرد با چهره بسیار تهاجمی در مناظرات بعدی و برنامه های تلویزیونی ظاهر شود ،او البته بخشی از مناظرات سال ۸۸را در اذهان تداعی کرده و به مانند احمدی نژاد عکسی را به دوربین های تلویزیونی نشان داد که یادآور حرکت رئیس جمهور سابق در مناظره با موسوی بود.
قالیباف در مناظره مجبور بود مرتب به روحانی حمله کند ولی در مقابل جهانگیری از خودش دفاع کند، او را به اندازه کافی عصبانی کرده بود تا جایی که به کاندیداشدن جهانگیری معترض شد. مشکل مهم قالیباف این است که علیرغم اینکه در مناظره تنها بود و به شدت مورد حمله قرار گرفت، شخصیت مظلومی نداشت.
خیلی ها شاید پس از مناظره امروز گذاره ماندن جهانگیری در صحنه انتخابات را بر همراهی با روحانی پیش بکشند اما شکی نیست که روحانی تک گزینه اصلاح طلبان و اعتدالیون در انتخابات است و جهانگیری از رقابت ها انصراف خواهد داد ،او امروز بر چند نکته کلیدی تکیه کرد که قضیه دست داشتن یکی از همراهان قالیباف در حمله به سفارت عربستان ،برخوردهای نادرست با هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری و اصلاح طلبان ،بیان مظلومیت جریان اصلاح طلبی و تاکید بر هویت اصلاح طلبانه اش و البته تیکه های کلامی اش نظیر گازانبری و…از جمله آنها به شمار می رود.
یکی از دوستان در گروه سروستان تحلیل بسیار خوبی در خصوص تبعات مناظره امروز در جریان اصلاحات ارائه داده بود ، با توجه به حضور جهانگیری دوگانه قالیباف-روحانی را شکل دهد ولی در زمینه دوگانه محرومان – اشراف تا حدودی پیش رفت. جنس حملاتی که قالیباف به روحانی کرد و با مردم درباره وضعیت بد اقتصادی و بیکاری حرف زد، عامه فهم تر بود و مردم درباره اش قانع شده اند. اسحاق جهانگیری با اشاره به نوع مدیریت شهری قالیباف در تهران تاحدودی این پاتک را خنثی کرد ولی به نظر می رسد تیم آنها باید تمرکز بیشتری در این زمینه کنند. تاکتیک های متنوعی برای دفاع و حمله داشت و خیلی زود و صریح مقابل انتقادات محمدباقر قالیباف از دولت ایستاد و حداقل پنج بار به سختی به قالیباف حمله کرد. حملات او آنقدر زیاد و موثر بود که بارها قالیباف را وادار کرد انرژی اش را صرف مهار جهانگیری کند. اینکه قالیباف در مناظره مجبور بود مرتب به روحانی حمله کند ولی در مقابل جهانگیری از خودش دفاع کند، او را به اندازه کافی عصبانی کرده بود تا جایی که به کاندیداشدن جهانگیری معترض شد.
قالیباف امشب موفق نشد با توجه به حضور جهانگیری دوگانه قالیباف-روحانی را شکل دهد ولی در زمینه دوگانه محرومان – اشراف تا حدودی پیش رفت. جنس حملاتی که قالیباف به روحانی کرد و با مردم درباره وضعیت بد اقتصادی و بیکاری حرف زد، عامه فهم تر بود و مردم درباره اش قانع شده اند. اسحاق جهانگیری با اشاره به نوع مدیریت شهری قالیباف در تهران تاحدودی این پاتک را خنثی کرد ولی به نظر می رسد تیم آنها باید تمرکز بیشتری در این زمینه کنند.
مشکل مهم تر زوج روحانی و جهانگیری اما در آینده می تواند رخ دهد. کم نیستند کسانی که امروز در فضای مجازی نوشتند به اسحاق جهانگیری رای می دهند. می توان پیش بینی کرد بعد از مناظره امروز شاهد رشد سبد رای جهانگیری هم باشیم و شاید برخی اصلاح طلبان هم مدعی شوند که اکنون یک فرد با هویت اصلاح طلبان در میدان مناظره ها داریم، پس بهتر است روی همین فرد تکیه کنیم. طبق قاعده تعریف شده، قرار است در روزهای آینده و احتمالا پس از مناظره سوم، اسحاق جهانگیری به سود حسن روحانی کناره گیری کند. اما آیا هیچ تضمینی وجود دارد که سبد رای اسحاق جهانگیری به طور کامل به حسن روحانی منتقل شود؟ اگر اسحاق جهانگیری به روند صعودی خود ادامه دهد و تبدیل به یک بخت مهم پیروزی شود، کناره گیری او نمی تواند یک نوع احساس سرخوردگی و بازی خوردن را در میان رای دهندگان ایجاد کند؟ این وضعیتی است که باید تیم انتخاباتی روحانی-جهانگیری به ویژه حسن روحانی در روزهای آینده مدیریتش کنند. آنها یک بازی جذاب و خطرناک را شروع کرده اند.
این مطلب در شماره ۳۰۰شهاب آسمانی منتشر شده است
عباس دارایی/ سردبیر بلوطستان
