بدیهی است که بارزترین نشانه و مهمترین عامل یک جامعه مدنی وجود انتخابات آزاد برای تعیین سرنوشت سیاسی و اجتماعی است. اگر بخواهیم در باره ی این نشانه و دستاورد جامعه مدنی در جامعه خود قضاوت کنیم باید اذعان داشت که سرنوشت انتخابات در جامعه ی ما به سمتی حرکت داشته است که بخشی از جامعه را بدین باور رسانده است که شرکت در انتخابات آن نتیجه مطلوب و مورد خواست مردم را به دنبال نداشته و ندارد. جدای از صحت و سقم این مسِئله به یک نکته باید توجه داشت که جدای از ناقصی ها و موانع تحقق این امر از سوی ساختار سیاسی موجود، شیوه تلقی و برداشت مردم از چرایی شرکت در انتخابات و نتیجه آن نیز نیاز با واکاوی و اصلاح دارد که در این نوشتار جای پرداختن به آن نیست.

جدای از این پندار، ممکن است برخی از سردمداران  سیاسی  پیروزی خود را در مشارکت حداقلی جامعه  بداند. این افراد آراء ثابتی دارند و نمی توانند آن بخش از آرای موصوف به آرای خاکستری یا آرای خاموش جامعه را جذب کنند لذا به دنبال یک مشارکت حداقلی هستند تا بتوانند با رای ثابت طرفداران پروپاقرص خود پیروز میدان شوند.

از منظر نتیجه و عملکرد، کناره گیری نومیدانه و دلسرد شدن از وضع سیاسی جامعه امر خطرناکی است زیرا سبب فراهم شدن زمینه برای به قدرت رسیدن افراد و گروههایی می شود که هدف آنها تنها قبضه ی قدرت است  و قبضه ی قدرت چه با رای اکثریت باشد و چه با قهر و سکوت اکثریت جامعه برای آنها تفاوتی ندارد و در عمل نتیجه یکی است و به نفع آنهاست.

اگر به تجربه ی تاریخ نگاه کنیم مردم آلمان بعد از جنگ خانمانسوز اول و با توجه به تجربه ی انقلاب شوروی سابق به این نتیجه رسیده بودند که خود را نسبت به مسائل سیاسی بی تفاوت نشان دهند و به زندگی خویش مشغول شوند. این بی تفاوتی آنها را برآن داشت تا در برابر عربده کشی ها و درگیری های خیابانی حزب نازی واکنشی نداشته باشند. درنتیجه زمینه ی به قدرت رسیدن این حزب به رهبری هیتلر شد که برای دومین بار کشور آلمان آغازگر یک جنگ جهانی دیگر به مراتب ویرانگرتر از جنگ جهانی اول شد. این مثال را صرفأ از باب تجربه ی تاریخ مطرح نمودم وگرنه در کشور ما نه حزب نازی وجود دارد و نه ساختار حاکم بر آن متناسب با این تجربه ی تاریخی است.

وقتی اکثریت در انتخابات شرکت می کنند اولأ قضاوت و انتخاب اکثریت افراد یک جامعه درست ترین و معقول ترین قضاوت و گزینش است دومأ منتخبین سیاسی تمام هم و غم خود را به کار می گیرند تا پایگاه اجتماعی و رأی اکثریتی که به دست آورده اند حفظ نمایند در نتیجه ناچار و ملزم به ملاحظه و رعایت خواسته های عمومی جامعه خود می باشند. اما کناره گیری نومیدانه سبب نتیجه ای می شود که مردم با سکوت خود مخالف آن بوده اند لذا تحت هیچ شرایطی از افکار عمومی جامعه سلب مسئولیت نمی گردد. مشارکت حداکثری تندروها و  ماجراجویان خارجی را نیز متوجه پدال ترمز و احتیاط می کند.

داراب ولی‌زاده؛ بلوطستان