کشاورزی سنتی در استان لرستان بیش از ۹۰ درصد آب تولیدی در این استان را مصرف می کند ولی آن طور که شایسته است نانی روی سفره اقتصاد این استان نمی گذارد تا استمرار این روند تنها منجر به از دست رفتن سرمایه های استان در بخش آب و خاک شود.
استان لرستان به عنوان یکی از قطب های کشاورزی کشور محسوب می شود به طوریکه جایگاه ویژه ای در تولید حبوبات، غلات، فرآورده های دامی و برخی محصولات باغی دارد، جایگاهی که در صورت برنامه ریزی می تواند شاهد ارتقا بیش از پیش باشد.
این در حالیست که کشاورزی در استان لرستان به عنوان پایه اقتصاد استان نیز محسوب می شود به طوریکه سهم ۳۰ درصدی این بخش در حوزه اشتغال استان می تواند اهمیت کشاورزی در تولید و رفع بیکاری در استان را بیشتر روشن کند.
اهمیت این بخش تا آنجاست که کارشناسان معتقدند که در صورت سرمایه گذاری جدی در این بخش و بهره برداری از سدهای استان و توسعه بخش کشاورزی می توان حتی شاهد ایجاد ۱۲۰ هزار فرصت شغلی در استان بود، موضوعی که در صورت تحقق می تواند کمک زیادی به رفع چالش بیکاری در لرستان باشد.
به رغم این اهمیت و جایگاه سالهاست لرستان از کشاورزی سنتی رنج می برد، کشاورزی که نه تنها راندمان و تولید شایسته را ندارد که موجب از دست رفتن سرمایه های آب و خاک این دیار نیز شده است.
کم توجهی به توسعه روشهای آبیاری نوین اعم از قطره ای، بارانی و تحت فشار، ضریب پایین مکانیزاسیون در بخش کشاورزی، غفلت از راه اندازی صنایع تبدیلی، تکمیلی، فرآوری و بسته بندی در این بخش، بی توجهی به الگوی کشت مطابق با ظرفیت ها و نیازهای استان، استفاده بی رویه از آب در بخش کشاورزی و … تنها بخشی از مشکلات این حوزه است که موجب معیوب شدن زنجیره کشاورزی در استان شده است.
افت ۱۲ متری سفره های آب زیرزمینی در دشت بزرگ کوهدشت تنها نمونه ای از بهره برداری غیر اصولی از منابع آب و خاک استان در بخش کشاورزی است تا سرمایه بی بدیل این منطقه صرف کاشت محصولات آبدوستی چون ذرت شود در حالیکه بسیاری از مردم روستاهای منطقه آب خوردن ندارند.
اوضاع در شهرستان پلدختر نیز همین گونه است به طوریکه به رغم کاهش جدی دبی رودخانه های عبوری از این منطقه کشاورزان از آب موجود برای کاشت محصول آبدوست برنج استفاده می کنند و باغات انجیر نیز به روش غرقابی آبیاری می شوند.
وجود ۱۳۰ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی لرستان
مهرداد غضنفری رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در این رابطه به مهر گفت: لرستان دارای قابلیتهای کم نظیری در حوزه کشاورزی است که برای شکوفایی این ظرفیتها باید برنامه ریزی لازم صورت گیرد.
وی با بیان اینکه در زمینه منابع آب و خاک لرستان دارای قابلیتهای مطلوبی است ادامه داد: آب و خاک دو عنصر مهم در توسعه کشاورزی استان محسوب می شود.
غضنفری با اشاره به وجود ۱۳۰ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی لرستان ادامه داد: همچنین این استان دارای پنج هزار فارغ التحصیل بیکار در بخش کشاورزی و هزار فارغ التحصیل مشغول به کار در این حوزه است.
وی وجود فارغ التحصیلان بخش کشاوزی را از نقاط قوت لرستان در این بخش دانست و بیان داشت: همچنین لرستان دارای ۸۰۰ هزار هکتار اراضی مستعد کشت و زرع است ولی متاسفانه از این میزان تنها ۲۵ درصد اراضی آبی است.
۳۰ هزار هکتار از اراضی لرستان تحت پوشش سیستمهای آبیاری نوین قرار دارد
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه تنها ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی لرستان زیر کشت آبی قرار دارد یادآور شد: این در حالیست که از این رقم نیز کمتر از ۳۰ هزار هکتار تحت پوشش سیستم های آبیاری نوین قرار دارد.
غضنفری با اشاره به وجود یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار عرصه جنگلی و ۸۰۰ هزار هکتار عرصه مرتعی در لرستان بیان داشت: یکی دیگر از قابلیتهای استان لرستان وجود ۶٫۶ میلیون واحد دامی به عنوان ظرفیتی مهم در بخش دامپروری است.
وی با اشاره به رتبه های لرستان در بخش کشاورزی تصریح کرد: لرستان در زمینه تولید حبوبات رتبه نخست کشور را داشته و در زمینه تولید ماهیان سردآبی با تولید سالانه ۲۰ هزار تن رتبه نخست را در میان استانهای غیرساحلی کشور دارد.
غضنفری با اشاره به تولید ۲۲۰ هزار تن محصول باغی در لرستان افزود: استان در حوزه تولیدات باغی دارای قابلیت توسعه است.
در لرستان با کشاورزی مدرن فاصله زیادی داریم
وی با اشاره به تولید ۵۰۰ هزار تن محصول دامی در لرستان افزود: مطابق بررسی ها لرستان ظرفیت تولید چهار میلیون تن انواع محصول کشاورزی، باغی و دامی را دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در ادامه سخنان خود با بیان اینکه فعالیت در بخش کشاورزی و توسعه این بخش با عوامل زیادی سر و کار دارد یادآور شد: اگر در این بخش برنامه محور نباشیم راه به جایی نخواهیم برد.
غضنفری با بیان اینکه در لرستان با کشاورزی مدرن فاصله زیادی داریم تصریح کرد: در بخش کشاورزی استان شکاف عمیقی بین دانش و پژوهش با حوزه اجرا وجود دارد.
وی با بیان اینکه در برخی موارد شاهد خلاء هایی در زمینه تحقیقات برای کشت ارقام سازگار با منطقه هستیم بیان داشت: همچنین در بخش باغات نیز چنین مشکلی وجود دارد در حالیکه باید از دستاوردهای تحقیقاتی در عمل استفاده کنیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه هر کاری بدون مشارکت مردم و بخش خصوصی از پایداری لازم برخوردار نخواهد بود یادآور شد: منابع آب و خاک لرستان متعلق به همه نسلهاست و نباید از آنها بی برنامه و غیر اصولی استفاده شود.
ابراز نگرانی از فعالیتهای بی برنامه باغی و زراعی
غضنفری با بیان اینکه طی سالهای گذشته استفاده از این منابع بی برنامه بوده است تصریح کرد: این موضوع تبدیل به یکی از چالشهای بخش کشاورزی استان لرستان شده است.
وی با ابراز نگرانی از فعالیتهای بی برنامه باغی و زراعی انجام شده در گذشته عنوان کرد: متاسفانه حرکت جدی در لرستان برای عبور از کشاورزی سنتی به صنعتی و اقتصادی صورت نگرفته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه در حال حاضر ضریب مکانیزاسیون در بخش زراعت استان لرستان مطلوب نیست افزود: سال گذشته ۵۰ میلیارد تومان به این بخش برای تهیه ماشین آلات و ادوات بخش کشاورزی کمک شد.
غضنفری با بیان اینکه در حوزه واحدهای صنعتی مرتبط نیز سرمایه گذاری هایی در گذشته صورت گرفته است ادامه داد: اگر این سرمایه گذاری ها با برنامه صورت می گرفت می توانستیم استفاده بیشتری از آنها داشته باشیم به طوریکه در حال حاضر در برخی شهرستانها با سرمایه گذاری بی برنامه صورت گرفته با مازاد بر نیاز مواجه هستیم در حالیکه در برخی شهرستانها در مورد این صنایع کمبود داریم.
تشکیل شورای تحول در سازمان جهاد کشاورزی لرستان
وی با بیان اینکه استراتژی این سازمان تکمیل واحدهای نیمه تمام طی سالجاری است عنوان کرد: تقویت واحدهای فعال یکی دیگر از اولویت های سازمان جهاد کشاورزی است و در مرحله بعد اقدام به ایجاد واحدهای جدید خواهد شد.
غضنفری با اشاره به تشکیل شورای تحول در سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان یادآور شد: به منظور استفاده از نظرات دست اندرکاران همه پیشکسوتان بخش کشاورزی را در این شورا گرد هم آورده ایم.
وی با اشاره به پیگیری برای شناسایی استعدادها و قابلیتهای مناطق مختلف استان برای کشت محصولات کشاورزی تصریح کرد: امسال با رشد ۵۰ درصدی تولید گندم لرستان مورد تقدیر قرار گرفت که البته تولید ۳۳۰ هزار تن گندم در استان مطلوب ما نیست و هدفگذاری ما در این سازمان برداشت بالای ۵۰۰ هزار تن گندم است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با اشاره به محدودیت های منابع آب در استان بر ضرورت توسعه روشهای نوین آبیاری تاکید کرد و گفت: در حال حاضر در شهرستان پلدختر هنوز باغات ما به روش غرق آبی آبیاری می شوند که هم آب هدر می رود و هم تولید در این بخش مطلوب نیست.
اهمیت کاشت محصولات دارای ارزش افزوده در لرستان
غضنفری با تاکید بر ضرورت حرکت به سمت کشت های اصولی در بخش باغبانی افزود: در زمینه تولیدات باغی باید به سمت کشت های متراکم مانند گلخانه ها و شهرک های گلخانه ای پیش برویم که استراتژی اصلی وزارت جهاد کشاورزی نیز همین امر است.
وی با تاکید بر اهمیت کاشت محصولات دارای ارزش افزوده در استان بیان داشت: به عنوان مثال می توانیم توسعه کاشت گل محمدی را در استان داشته باشیم که در حال حاضر در این زمینه طرح پنج هزار هکتاری در استان در دست اجرا است.
غضنفری با اشاره به اجرای این طرح در عرصه های شمالی استان یادآور شد: از هر لیتر اسانس گل محمدی می توانیم ۲۵ میلیون تومان درامد داشته باشیم.
اختصاص ۱۱۷ میلیارد تومان برای توسعه سیستم آبیاری تحت فشار
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان همچنین به برنامه های در دستور کار برای تامین آب بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: تا پایان سال پنج ایستگاه پمپاژ آب در بخش کشاورزی استان با قابلیت تحت پوشش قرار دادن پنج هزار هکتار از اراضی به بهره برداری می رسد.
غضنفری با اشاره به اختصاص ۱۱۷ میلیارد تومان برای توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار در استان افزود: در زمینه تامین تسهیلات توسعه آبیاری تحت فشار در لرستان هیچ گونه محدودیتی نداریم.
وی ادامه داد: در این راستا برای هر هکتار آبیاری قطره ای ۶ میلیون تومان و هر هکتار آبیاری بارانی پنج میلیون تومان اختصاص پیدا می کند.
غضنفری ابراز امیدواری کرد که با استقبال کشاورزان امسال طرح های آبیاری نوین در سطح عرصه های وسیع در حد ۵۰۰ هکتار را در استان به بهره برداری برسد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه بخش غالب اقتصاد استان مربوط به حوزه کشاورزی است یادآور شد: حمایت از بخش کشاورزی لرستان منجر به تحول اقتصادی در لرستان خواهد شد.
پهنه بندی اقلیمی لرستان تهیه شود
محمد علی طهماسبی معاون باغبانی وزیر جهاد کشاورزی نیز در این رابطه گفت: به منظور توسعه هر چه بیشتر بخش کشاورزی لرستان باید پهنه بندی اقلیمی لرستان را مشخص کنیم تا استعدادهای هر شهرستان برای کاشت محصولات مختلف شناسایی شود.
وی با بیان اینکه فعالیت در حوزه کشاورزی باید با برنامه باشد یادآور شد: در این راستا وزارت جهاد کشاورزی در زمینه پهنه بندی احداث گلخانه ها روی هشت محصول بررسی های کارشناسی انجام داده که لرستان نیز در میان استانها مورد بررسی است.
طهماسبی با بیان اینکه در زمینه کشت گلخانه ای کمک های فنی لازم از سوی این وزارتخانه صورت خواهد گرفت بیان داشت: در مورد صنایع بالادستی و تکمیلی نیز باید در استان سرمایه گذاری جدی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه لرستان سه اقلیم اصلی کشور را در خود دارد تصریح کرد: همچنین در زمینه اقلیم های فرعی نیز لرستان قابلیتهای خوبی دارد که مجموع این شرایط استان را برای ورود به فعالیتهای بالادستی بخش کشاورزی مستعد می کند.
با همین آب مصرفی می توان ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی لرستان را آبی کرد
معاون باغبانی وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه فعالیتهای بالادستی بخش کشاورزی دارای ارزش افزوده بالایی هستند افزود: حرکت به سمت تولید بذر و نهال و … در محیط های بسته می تواند منجر به ارزش افزوده بالایی در این بخش شده در حالیکه از منابع آب و خاک در حد محدود استفاده شده است.
طهماسبی با تاکید بر اینکه نظام بهره برداری در استان باید متناسب با ویژگیهای اقتصادی و اجتماعی هر منطقه تنظیم شود عنوان کرد: در حال حاضر شاهد هستیم که در برخی مناطق استان شاهد بهره برداری بالا از مابع آب هستیم به طوریکه پمپ های آب زیادی بر روی برخی رودخانه ها نصب شده است.
وی ادامه داد: این در حالیست که با همین آب مصرفی کنونی در استان می توان ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی را آبی کرد و راندمان تولید را بالا برد.
طهماسبی با تاکید بر ضرورت ورود جدی فرمانداران برای فعالیت های اصولی در این حوزه و جلب مشارکت مردم افزود: باید به گونه ای عمل شود که این روند برداشت منجر به تنش آبی در استان نشود و بهره برداران به طور استاندارد بتوانند از آب استفاده کنند.
معاون باغبانی وزیر جهاد کشاورزی همچنین بر ضرورت برنامه ریزی اصولی برای مبارزه با آفات و بیماری ها در اراضی باغی استان تاکید کرد و گفت: در این زمینه نیز نیاز به مشارکت جمعی مسئولان و فرمانداران هستیم تا آفات منجر به کاهش تولیدات استان نشود.
برای توسعه کشاورزی لرستان باید یک زنجیره را کامل ببینیم
طهماسبی با بیان اینکه برای توسعه کشاورزی لرستان باید یک زنجیره را کامل ببینیم تصریح کرد: به عنوان مثال برای توسعه باغات انجیر باید همه فرآیند کار اعم از تامین آب، صنایع تبدیلی و تکمیلی، بازاریابی و … دیده شود.
وی خواستار تشکیل جلسه و بسیج عمومی برای تغییر الگوی کشت در برخی شرستانهای استان شد و بیان داشت: برای رفع مشکل در این بخش هر کمکی که نیاز باشد از سوی وزارتخانه صورت خواهد گرفت.
طهماسبی با اشاره به تبدیل اراضی شیبدار به باغات مثمر نیز گفت: به دنبال این هستیم که این موضوع را برای تصویب به صحن مجلس ببریم تا اعتبارات مورد نیاز آن تامین شود.
وی با بیان اینکه در این مصوبه نگاه ویژه ای به استانهای غرب کشور از جمله لرستان شده است یادآور شد: در جریان سفر دولت به استان لرستان تبدیل ۳۲ هزار هکتار از اراضی شیبدار به باغات مورد تصویب قرار گرفته است.
معاون باغبانی وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: متولیان امر با تخصیص اعتبار لازم نسبت به انجام مطالعات لازم در این زمینه و گرفتن مجوز کمیسیون ماده ۲۱۵ آن اقدام کنند و ما هم تلاش خواهیم کرد که در اعتبارات ملی برای مطالعات هفت هزار هکتار بودجه مورد نیاز را اختصاص دهیم.
وی با بیان اینکه در بحث اعتبارات مختلف تلاش می کنیم اولویت را به لرستان بدهیم یادآور شد: استان لرستان در تولیدات مختلف از جمله گیاهان دارویی با توجه به وجود منابع آب و خاک می تواند فعال باشد.
