عباس دارایی/اختصاصی بلوطستان:در سالی که گذشت اخبار ناگواری که مربوط به دولت می شد از جمله «تخریب باغ گیاه شناسی» ، «طرح اکتشاف نفت در کویر» و «جاده سازی در مناطق حفاظت شده» مشکلات موجود در دریاچه ارومیه، اشترانکوه ، جنگل ابر، پریشان ،میانکاله، تالاب فریدون کنار و غیره و طرح های «سد سازی» و عدم رعایت حق آبه تالاب ها، طرح «اکتشاف نفت» در کویر و استخراج معدن مس در یزد و طرح انتقال آب دریای خزر به کویر سمنان موضوع «شکار غیرمجاز» و موارد بسیار دیگر را شنیده و خوانده ایم که تمامی این اخبار سازمان حفاظت از محیط زیست را به چالشی بزرگ می طلبد(نقل از پایگاه خبری فضای سبز ومحیط زیست ایران) .
تالاب های پلدختر هم در حال نابودی :
در حالی که پلدختر لرستان یکی ازمناطق ویژه کشورازحیث تالابهاومناطق طبیعی وتفریحی استان لرستان وکشوراست ، مردم هر روز شاهد تهدیدات و تخریب های منابع زیستی هستندبه گونه ایی که امروز تالاب های پلدختر هم در حال مرگ تدریجی هستند .این شهرستان دارای تالاب های فصلی و دائمی چون گری بلمک، گری جمجمه، تکانه، لفانه، کبود و زردابه است که تالاب گری بلمک با بیش از ۵۰۰ هکتار وسعت بزرگترین آنهاست.
در سالیان اخیر تالابهای شهرستان پلدختر به ویژه تالاب گری بلمک انواع تهدیدات و تخریب های بی سابقه ای را تجربه کرده اند. به طوریکه در اقدامی عجیب آب تالاب گری بلمک با صرف هزینه های بسیار توسط یک کانال به طول دو کیلومتر به رودخانه کشکان تخلیه می شود تا با خشک شدن این تالاب زمینه توسعه اراضی کشاورزی در این منطقه را فراهم شود.
همه اینهادرحالی صورت گرفته که مردم لرستان خصوصا پلدخترهنوز ذهنیت بد ی نسبت به خشکیده شدن تالاب های گری بلمک دارند چراکه متاسفانه در زمان تصدی محمدی زاده ریس سابق سازمان محیط زیست بر استانداری لرستان دستور نابودی تالاب های گری بلمک یکی از جاذبه های طبیعی لرستان در پلدختر که بیشترحاصل یک تصمیم سیاسی بود صادر شد!!!”
این درحالی است که ” در صورت استمرار خشکاندن این تالاب ممکن است بزرگترین تالاب لرستان تبدیل به کانونی جدید برای تولید ریزگردها شود و وضعیت گرد و غبار در غرب کشور را بحرانی تر سازد،امری که موردنگرانی اصحاب محیط زیست وفعالان این عرصه قرارگرفته است”
جوامع محلی بر این باورند که استفاده از زمین تالابها می تواند محصول بسیار خوبی را به آنها هدیه کند در حالیکه تحقیقات نشان می دهد که زمین تالاب تنها در سالهای نخستین می تواند محصولات خوبی را تولید کند و بعد از گذشت چندین دوره کاشت شاهد تولد زمینی خشک خواهیم بود که حیات از آن رخت بر بسته است.
استان لرستان با ظرفیتی بی نظیر در حوزه طبیعت گردی و صنعت اکوتوریسم دارای تالابهای۱۱ گانه‌ای است که هر کدام می‌توانند به عنوان فرصتی بی بدیل در این حوزه مورد توجه قرار گیرند،این در حالیست که عدم حفاظت از این تالابها به دلیل این‌که جزو مناطق حفاظت شده محسوب نمی‌شوند موجب تعرض انسان با روش‌های مختلف به این تالابهای زیبا شده است.در حال حاضر وضعیت خشک شدن تالابهای استان به ویژه در شهرستان پلدختر برای تبدیل آنها به زمین کشاورزی به گونه‌ای است که برخی از این تالابها به طور کلی از پهنه طبیعت استان لرستان محو شده‌اند.
بایداذعان داشت که اگر آرامش تالابها حفظ شود، شاهد خدمات اکولوژیکی بسیاری توسط این محیطهای طبیعی خواهیم بود که می توان به ذخیره سازی آب، حفاظت در مقابل طوفان و کاهش تخریب سیل، مهار فرسایش، تزریق مجدد آبهای زیرزمینی و تعدیل آب و هوای محلی اشاره کردمضافآحفظ ذخایر ژنی گیاهی و جانوری، تامین آب، آبزی پروری، تولید چوب، تامین انرژی و کاربردهای تفریحی و گردشگری از دیگر مزایای حیات تالابها است.
وضعیت تالاب های باقیمانده در سالهای گذشته تا کنون نیز بدین صورت بوده که : بزرگترین و زیباترین تالاب شهرستان پلدختر و به تعبیری استان لرستان ، تالاب معروف گری بلمک با مساحتی حدود ۶۰۰ هکتار بوده که متأسفانه در سال ۱۳۷۵ با احداث زهکش و از محل اعتبارات دولتی ، به کارفرمایی اداره کل امور آب استان لرستان و در زمان آقای محمد جواد محمدی زاده استاندار اسبق لرستان و رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور و به خاطر یک مصلحت سیاسی تغییر کاربری و خشک گردید . طبق برآورد برخی کارشناسان ، ارزش هر هکتار تالاب ” در تالاب هایی که پذیرای حداقل ۲۰ هزار پرنده مهاجر در سال باشند” از لحاظ بوم شناختی به یکصد میلیون دلار می رسد . لذا با یک حساب سرانگشتی می توان فهمید که چه خسارتی نصیب شهرستان محروم پلدختر گردیده است.
تالاب ها سیستم های طبیعی بی همتا و یکی از شاهکارهای خلقت اند که به دلیل داشتن پتانسیل های منحصر به فرد و بعضا” ناشناخته ، از جایگاه ویژه ای برخوردارند . بطوریکه پتانسیل های زیست محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی ، ورزشی ، زاد آوری آبزیان ، منبع انرژی لجنی و گیاهی ، حیات وحش ، حمل و نقل ، شیلات ، ذخیرگاه مواد ژنتیکی گیاهی و جانوری ، جلب گردشگر و دهها کارکرد متفاوت و موزون دیگر را بطور یکجا در خود دارند.
این تالابها برخی دائمی و برخی به صورت فصلی هستندکه تالاب گری بلمک بزرگترین تالاب استان لرستان محسوب می‌شود، و این تالاب در حال حاضر با توجه به زهکشی‌های انجام شده به یک تالاب فصلی کوچک و موقتی تبدیل شده است.
این درحالی است که درسایه بی تفاوتی مسئولین ومتولیان امر مساحت زیادی از این تالاب از دست رفته است، سالانه بیش از ۱۵ گونه پرنده که برخی از آنها جزء گونه‌های کمیاب هستند به این تالابها مهاجرت می‌کنند.در حال حاضر مهم ترین نگرانی در مورد تالابهای پلدختر بحث دخل و تصرف‌های صورت گرفته در حریم آنها است به گونه ایی که در حال حاضر میلیاردها تومان هزینه انجام شده و این تالاب زهکشی شده است.با صرف هزینه‌های زیاد آب تالاب گری بلمک توسط یک کانال به طول دو کیلومتر به رودخانه تخلیه می‌شود تا با خشک شدن این تالاب زمینه توسعه اراضی کشاورزی در این منطقه فراهم شود.این امر موجب شده است که از مساحت ۶۰۰ هکتاری تالاب گری بلمک بیش از ۵۰۰ هکتار آن از دست برود.
اولویت دارترین وظیفه ای مسئولان ذی ربط اطلاع رسانی و پاسخگویی به مردم است و تبدیل ارتباط”یک سویه ” به فضایی”دوسویه و متقابل ” و نهادینه کردن پاسخگویی با معیارهای صحیح و قانونی می تواند فضای بدگمانی و بی اعتمادی را بجای صداقت وقابل اعتماد بودن و رفتار قانونمند و انصاف بدهدالبته اگر مسئولان محترم پاسخگوی برای افکار عمومی داشته باشند.”.