نشریه الاسلام* از نشریه های پس از دورهٔ مشروطه است که مقالهٔ مربوط به آن ذیل مدخل “الاسلام” در جلد اول دانشنامه مطبوعات ایران درج شده است. این نشریه به مدیریت محسن فقیه شیرازی از سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۰ ش در شیراز منتشر می‌شده است. شیخ محسن فقیه شیرازی از فقیهان و واعظان شیراز بود، معاصرانش او را به پرهیزگاری وتقوا ستوده اند. وی در ذیقعده ۱۳۴۱٫ ق/ ۱۳۰۲ .ش امتیاز نشریه الاسلام را گرفت ودر ذیحجه همان سال نخستین شماره آن را منتشر کرد. با وجودی که عمر این نشریه به قریب هشت سال رسید اما بالا بودن هزینه های انتشار از یک طرف و شایدکم توجهی به سطح عمومی دانش مخاطبان از سوی دیگر باعث شد که از این نشریه هرماه یک شماره بیشترمنتشر نشود وبه مرور دامنه انتشار آن کاهش یابد تا اینکه در سالهای پایانی عمر خود به طور نامرتب وپراکنده هر دویا سه ماه یک بار یک شماره منتشر می کرد.
همین علت باعث شد که خوانندگان مجله روز به روز کاهش یابند . فقیه شیرازی ناچار شد که برای ادامه کار و تأمین بخشی از هزینه های آن به آیت الله العظمی آقا سید ابوالحسن اصفهانی، مجتهد بزرگ زمان که در نجف مقیم بود،متوسل شود و از وی یاری بخواهد. آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی هم اجازه می دهد : «مردم مجازند از زکات و سهم امام صرف خرید نشریه الاسلام کنند».(صدر هاشمی،ج۱،ص۲۴۳)
نگاه مترقی و نواندیشانهٔ یک مرجع دینی به مطبوعات در آن زمان حائز توجه است که چگونه در زمانی که مطبوعات بدون پیشینه نه چندان طولانی وحتی به عنوان مظهر تجدد، از نگاه او ابزار و امکان ترویج دین و فرهنگ و مورد تأیید بوده است. آرزو می کنم مطبوعات و جراید امروزما (از جهت محتوا وفوائد عامه) آنگونه منتشر شوند که واجد شرایط صدور فتوا برای استفاده از زکات و سهم امام باشند. راقم این سطور در همایش «رسانه و وقف» در سال ۱۳۸۹در آرزوی تحقق ایده ایی مشابه در این زمینه سخن گفته است.( نک . کتاب رسانه شناخت،دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها، ویراست دوم:ص ۶۴).
* نک. مدخل «الاسلام» دانشنامه مطبوعات ایران، چاپ اول،تهران، ۱۳۹۳ش،ج۱،ص۳۰۵٫
_______________________________
دکتر محمدجعفر محمدزاده
(معاونت پیشین مطبوعات وزارت ارشاد)
