اختصاصی بلوطستان: برپایه گزارش مرکزپژوهشهای مجلس شورای اسلامی تقسیمات کشوری یکی از مهمترین و موثرترین ابزارهای حکومت در سازماندهی سیاسی به شمار می رود، در ایران نیز تقسیم بندی فضای کشور به واحدهای کوچکتر دارای سابقه دیرینه ای است و از شکل گیری اولین حکومت سرزمینی “هخامنشیان” تا به امروز، برای اداره و کنترل مطلوب تر فضای سرزمین مورد استفاده قرار گرفته است. نقش و کارکرد تقسیمات کشوری و ارتباط مستقیم آن با بقاء ملی، تسهیل اعمال اراده حکومت، کنترل فضای سرزمین، و…. نشان دهنده اهمیت کارکرد سیاسی –امنیتی نظام تقسیمات کشوری است، اما در ایران وجود پاره ای از عوامل تهدید آفرین در نظام تقسیمات کشوری باعث ضعف و ناکارآمدی تقسیمات کشوری موجود در عمل به وظایف خود شده است، در این میان تهدیدات سیاسی و امنیتی به دلیل ماهیت خود دارای اهمیت بسزایی هستند.

بایدگفت افزایش تمرکز سیاسی- اقتصادی، بی توجهی به جغرافیای فرهنگی کشور، شکل گیری رقابت های محلی و ناحیه ای، شکل گیری حفره های دولت، رخنه عوامل غیر رسمی در نظام تقسیمات کشوری، بی توجهی به مشارکت مردم تک عامله بودن قانون تقسیمات کشوری به عنوان مهمترین عناصر تهدید سیاسی- امنیتی نظام تقسیمات کشوری بشمارمیرود، یکی از پایه های مردم سالاری، انتخابات است، در کشورهای مردم سالار، حکومت کنندگان از طریق انتخابات برگزیده می شوند. برای گزینش نمایندگان و حاکمان از طریق انتخابات ، کشورها نیازمند یک نظام انتخابی اند، طراحی یک نظام انتخاباتی به دلیل تاثیرش بر آرایش نیروهای سیاسی در هر کشور ، یکی از مهمترین تصمیمات نهادین برای یک نظام مردم سالار تلقی می شود و زمانی که چارچوب نظام انتخاباتی تقسیم بندی شد، این نظام ها معمولا به شکل دائمی در می آیند و تغییر دادن آنها بسیار مشکل است و غالبات تنها در انقلاب ها یا تغییر در نظام سیاسی یا اعمال اصلاحاتی اساسی در کشور روی می دهند.نظام انتخاباتی راهکار یک نظام سیاسی برای مشخص کردن چگونگی تعیین دولتمردان و نمایندگان مردم است. این نظام، قواعد بازی سیاسی را مشخص می کند و بر چگونگی مبارزات انتخاباتی ، رفتارهای نخبگان سیاسی و احزاب کشور تاثیر می گذارد. یکی از مسائل مهم در هر نظام انتخاباتی، ترسیم محدوده حوزه های انتخابیه و تغییر و اصلاح این محدوده هاست که فرآیندی بسیار پر اهمیت و در عین حال حساس و پیچیده است.در اکثر کشورها کمیسیون تعیین محدوده حوزه انتخابیه، وظیفه ترسیم این محدوده ها را بر عهده دارد. این کمیسیون ها معمولا از افراد فاقد وابستگی های حزبی که در زمینه مسائل انتخابات صاحبنظرند تشکیل می شود، در تعداد اندکی از کشورهای جهان قوه مقننه یا وزارت کشور این کار را انجام می دهند، در ایران وزارت کشور به عنوان متولی اصلی اجرای انتخابات سراسری این وظیفه را بر عهده دارددر جمهوری اسلامی ایران طبق اصل شصت و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۶۸ عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی دویست و هفتاد نفر است و پس از هر ده سال، با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی ، جغرافیایی و نظایر آنها حداکثر بیست نفر نماینده می تواند اضافه شودکه درآخرین اصلاحات این تعدادبه ۲۹۰نفررسید،
بر این اساس بارعایت شاخصه های سیاسی وامنیتی وهمچنین بررسی دقیق فرهنگی شایسته است درتقسیمات سیاسی حوزه های انتخابیه که بیشترین استحقاق را دارند شناسایی شوند،نه اینکه به بهانه اصلاح تقسیمات کشوری باتدوین قوانین بی پایه وتنهابه اتکامسائل سیاسی اوضاع رامتشنج ترکنیم، برای این کار تمامی حوزه های انتخابیه کشور در سه دسته حوزه های انتخابیه با نسبت زیاد جمعیت به تعداد نمایندگان، حوزه های انتخابیه با نسبت متوسط جمعیت به تعداد نمایندگان و حوزه های انتخابیه با نسبت کم جمعیت به تعداد نمایندگان تقسیم بندی می شوند، همین کاردرگذشته باخطاهای نسبی نیز برای استان های کشور انجام شد ه،با توجه به این تقسیم بندی ها می توان گفت یکی از مسائل مهم در حوزه های انتخابیه مجلس شورای اسلامی عدم تطبیق برخی حوزه ها با تقسیمات کشوری است امری که سالهاست دربرخی مناطق ازجمله دورودوازنا،سلسله ودلفان منشااختلافات قومی ،سیاسی وحتی اجتماعی شده وپیامدهای فراوانی رادرادوارگذشته دراین مناطق بجای گذشته است،ودربرهه کنونی نیزبرخلاف اصول رایج وتوجه به شاخصه هاشایعه الحاق بعضی حوزه های انتخابیه به یک حوزه انتخابیه دیگرالبته بانیات واغراض سیاسی شنیده شدکه چندان باشاخصه های تقسیمات کشوری تطابق نداشت.درپردازش به شایعه احتمال الحاق رومشکان به حوزه انتخابیه پلدخترکه ازسوی نماینده محترم مردم کوهدشت ورومشگان درمجلس شورای اسلامی پیشنهادشد ونماینده محترم پلدخترنیزدرمردادماه سالجاری درگفتگوباخبرنگاران آنرایک جوک سیاسی وامری محال دانست بایدگفت ساختار شهرستان پلدختراز حیث جغرافیایی دو بخش دارد: شهرپلدختروبخش مرکزی که متراکم‌تر و متجانس‌تر است و اکثریت مردم به آن تعلق دارند و مناطق حاشیه‌ای و پیرامونی که از حیث جغرافیایی نسبت به هم پیوسته وهمگون انداین منطقه غالبامرکب ازمردم وابسته به دوایل جودکی ومیر بوده وازگذشته تابه امرودرکنارهم زندگی کرده ودرتمامی عرصه هاباهم تبادل داشته اند.
منطقه دیگرحوزه انتخابیه پلدختر،شهرمعمولان وبخش آن است که ازچندطایفه متنوع اعم ازشاکرمی وکوشکی بشیوندولنگانی ومحمودوندو..تشکیل شده است این دومنطقه به لحاظ امنیتی الگوی خاصی برای روابط دو سویه دارند. طی تاریخ اغلب هر بخش نسبت به بخش دیگر رفتاری عادی وتعاملی پیشه کرده است، ولی درعین حال هر دو بخش، در قالب یک کلیت بزرگ‌تر در صحنۀ سیاسی ظاهر شده‌اند، به‌طوری‌که واقعیت و هیئت کلی شهرستان پلدخترمرکب ازپلدخترومعمولان استمرار یافته است.
رومشکانی ها در متغیرهای لهجه و احساس قومیت با اکثریت مردم پلدختریعنی لرهای بالاگریوه، تفاوت دارند، اماپلدخترومعمولان در تکلم به زبان لری، یعنی لری بالاگریوه ایی ولهجه خرم آبادی، با هم مشترک‌اند و عده‌ای از نخبگان آنها دردوحوزه فکری و مذهبی درزمره فعالان دوران انقلاب وجنگ تحمیلی، بود اند، منطقۀ لک نشین پلدختر در دومتغیر قومیت و مذهب وفرهنگ بالرهای پلدخترهمسانی بیشتری دارند؛ زیرااز قبل تاکنون به صورت یکپارچه بخشی از پلدختربوده اندومراودات آنهابامردم پلدخترفرهنگی بوده وازحیث فرهنگ ونظام خویشاوندی اختلافی باهم ندارند. نکته اینجاست که هرچند لک های کنونی پلدختر وجوه مشترکی ازحیث زبانی با لک های رومشکان دارنداما، گرایش شدیدی به مردم پلدختر نشان می‌دهند و خود را جزء لاینفک آن می‌دانند. شاخص‌های اتحاد و پیوند لک های پلدخترباسایرمردم این منطقه را می‌توان در موارد ذیل جستجو کرد: ۱ــ وجود نظریه‌های پلدختری بودن در ادوار گذشته و انتساب آنها به قلمرو جغرافیایی کنونی موسوم به بالاگریوه؛ ۲ــ ارتباطات گسترده فامیلی وخویشاوندی باسایراقوام شهرستان پلدختروعدم تضادطبقاتی ویااختلافات قومی امااین آیتم درکلیت اعتقادی رومشکان نسبت به پلدختروبالعکس صادق نبوده ونخواهدبود.
رشد احساسات قومی با وجود تفاوت های زبانی و فرهنگی و در صورت نبود ساختارهای سیاسی متناسب برای کنترل منطقه در قالب پلورالیسم”تکثرگرای” قومی، به صورت بالقوه عامل گسترش واگرایی سیاسی و فزونی یافتن تمایلات گریز از مرکز است و بیم آن می رفت که الحاق احتمالی رومشکان به پلدخترنوعی اختلافات دامنه داردرحساس ترین منطقه غرب بعنوان تلاقی استانهای خوزستان،ایلام،کرمانشاه ولرستان بعنوان پیامدهای احتمالی ناشی ازنتایج انتخابات ایجادشوداین امر از نگاه استراتژیکی و امنیتی یک ایراداساسی برای طرح مذکور بود و البته وجود چالش های ژئوپلتیک منطقه ای در باب موضوعات سیاسی و فرهنگی نیز به عنوان کاتالیزوری برای این الحاق عمل کرده وتنش های قومی هم پیامددیگراین مساله بود.
بایدپذیرفت پیامدهای ناشی ازیک الحاق شتاب زده وسیاسی می توانست تعارضات متنوع موجود میان گروه‌های قومی یا موازی شدن شکاف‌های قومی با شکاف‌های عقیدتی و زبانی تأثیر بسزایی در میزان بی ثباتی منطقه پلدخترداشته باشد. این تراکم شکاف‌های قومی ــ زبانی وفرهنگی وسیاسی ممکن بود متقاطع یا متوازی باشندو به تولید ناامنی و تهدیدزایی اقوام علیه امنیت ملّی کشور منجر گردند، ضمن اینکه نیروی بالقوۀ تهدیدات ناشی از شکاف تراکم قومی در مناطق مذکور با ترکیبی از تضادهای قومی، نژادی، زبانی و سیاسی همراه است که در صورت فعال شدن این تضادها و تراکم شکاف‌ها، ناامنی و بی‌ثباتی وسیعی امنیت کشور را درجنوب لرستان تهدید کرده وآنرابه جنوب غربی کشورنیزتسری می داد.
ساختار قومی و توزیع فضایی جمعیت در شهرستان پلدختر به جهت قرار گرفتن درگذرگاه مهاجرت های تاریخی، ترکیب قومیت های مختلف در بافت جمعیتی خود مواجه است که به تناسب پیشینه تاریخی و تحولات سیاسی و اجتماعی در گستره سرزمین توزیع و بانام دوایل جودکی و میردریک گستره جغرافیای یعنی بالاگریوه استقرار یافته ودرکنارآن سایراقوام ازجمله شاکرمی وکوشکی ولنگانی ومحمودوندوبخشیونددرحوزه معمولان سالهاست درصلح وآرامش به سرمی برند. مهاجرت های تاریخی بین ایلهای جودکی ومیروسایراقوام وطوایف به سکونت طوایف مختلف و درهم آمیختگی نژادی و پیدایش یک گستره متحد انجامیده است که امروزبنام حوزه انتخابیه پلدخترومعمولان شهرت یافته است.
چنین گستره وتوزیع جمیعتی درمنطقه خواستارالحاق وجودنداردوبه سبب وجودفرهنگ وزبانی خاص وهمچنین نوع ویژه ومنحصربه فرددرخصوصیات سیاسی،فرهنگی و..کاملا متمایزباشهرستان پلدختراست وهیچگاه الحاق احتمالی نمی توانست به پیوندوتعامل عمیق منجرشودوعدم وجودساختارهای سیاسی اداری درمنطقه رومشکان وعدم پیوندهای نژادی وقومی وزبانی باشهرستان پلدخترتنهاهزینه این کاررابرای مردم شهرستان پلدخترکه سالهاست به یمن توجه دولتهای محترم ازبسیاری اززیرساختهابهره مندشده اندبالابرده واین شهرستان نردبان توسعه احتمالی منطقه ایی می شدکه ازالحاقش تنهاکپی اختلافات سلسله ودلفان ونبردمنطقه ایی ازنوع خشن وغیرقابل کنترل وصدالبته ضدامنیتی نصیب مردم پلدختر می شدلذابرخی توجیهات ازقبیل جمعیت بیشترشهرستان کوهدشت ورومشکان ومشکلات ناشی ازوسعت حوزه انتخابیه ،نزدیکی رومشکان به پلدختر،وجودبرخی لک زبانان درشهرستان پلدخترنمی توانست معیاری برای کارشناسی بودن الحاق رومشکان به پلدخترتلقی گردد،بخش ماژین ازتوابع شهرستان دره شهربیشترین ارتباطات راباپلدخترداشته وحتی دربسیاری امورازقبیل اقتصاددودرمان و..دربهترین شکل مناسبات قرارداردوفاصله این بخش تایکی ازمناطق شهرستان پلدخترهزارمتراست آیااین امرمی تواندمنجربه الحاق ماژین به حوزه انتخابیه پلدخترشود؟دهستان پاعلم، جنوبی ترین منطقه پلدخترواستان لرستان است که فاصله آن باشهراندیمشک به اندازه فاصله پلدخترورومشکان است آیااین فرض که فاصله این منطقه باشمالی ترین شهرخوزستان کوتاهست می تواندمعیاری برای الحاق پاعلم ومناطق جنوبی پلدختربه اندیمشک شود؟یکی ازتوجیهات درحالی فاصله جغرافیایی دومنطقه رومشکان وپلدختربوده که اندیمشک ودزفول بافاصله جغرافیایی تنهاچندکیلومترسالهاست دوحوزه انتخابیه مجزاهستندلذااین توجیه نه تنهاکارشناسی نبود بلکه محلی ازاعراب رانیزنداشت،ضمن اینکه فاصله آخرین نقطه رومشکان باآخرین نقطه پلدخترازشمال به جنوب بیش از۱۷۰کیلومتراست که خدمات رسانی به مردم رابه سبب وسعت طولی زیادحوز انتخابیه احتمالی دشوارمی نمود.
معیارجمعیت بالاترشهرستان کوهدشت ورومشکان نسبت به پلدخترولزوم الحاق رومشکان به پلدخترنیزبه دلایلی معیاری کارشناسی نبوده وازعقبه ارزیابی برا الحاق احتمالی برخوردارنبود،آیاجمعیت بسیاربالای مرکزاستان وهمچنین وجودبخش های چغلوندی وپاپی وزاغه وهمچنین شهربیران شهروشهرستان دوره چگنی وویسیان که ازحوزه انتخابیه خرم آبادیک حوزه بسیارفربه ساخته می تواندمعیاری برا افزایش نمایندگان ازدونفرببه چندین نفرباشد؟آیابه بهانه گستردگی حوزه انتخابیه می توان مناطقی که ازلحاظ فرهنگی باهم تفاهم داشته ومتشکل ازایلات بیرانوندوحسنوندو..هستندراازهم منفک کرده وبه حوزه دیگری ملحق کرد؟ دورودبراساس سرشماری سال ۹۰ ۱۶۲٬۸۰۰هزارنفروالیگودرزنیزبراساس همان سرشماری ۱۴۰۰۰نفرجمعیت داردآبابراساس توجیهات جمعیتی آیاچون دورودازالیگودرزپرجمعیت تراست یایدبخش های ازاین شهرستان به الیگودرزملحق شوند؟
آیابهترنبوددرحالی که هرده سال یکبارتقسیمات کشوری اصلاح ونمایندگان افزایش می یابنداگرنماینده محترم کوهدشت دغدغه خدمت به حوزه انتخابیه تازه به شهرستان تبدیل شده رومشکان راداشت درپی امکان سنجی برا ی جدایی رومشکان وکوهدشت والحاق برخی مناطق دارای فرهنگ ونژادوزبان همسان به شهرستان رومشکان بوده وزمینه رابرای استقلال رومشکان وواگذاری یک کرسی مستقل به آن درسالیان آینده باشد؟
پراکندگی جمعیت وترکیب نا متوازن و نا متنجانس رومشکان وپلدختر و ساختار توپوگرافیک پلدخترواین منطقه درصورت الحاق احتمالی غیر منسجم و گسیخته بوده و موجبات شکل دهی و تقویت خرده فرهنگ ها را فراهم می آوردکه امر ناهنجاروپدیده ایی ضدامنیتی بود که درصورت پیروزی یک منطقه درانتخابات بخش شکست خورده سهم کمتری نسبت به منطقه پیروزدر ایفای نقش داشته ونوعی رقابت مخرب منطقه ایی پدیدمی آمد ولذا تعامل ملی بین این دو منطقه به خوبی برقرارنمی شد.امروزدرحالی پس ازسپری شدن یک دهه قراراست درآستانه انتخابات مجلس دهم تقسیمات کشوری اصلاح شودکه حادترین منطقه لرستان ازحیث انتخابات حوزه انتخابیه سلسله ودلفان است که ضرورت دارداین دوحوزه ازهم منفک وبه دوحوزه انتخابیه مستقل تبدیل شوند،امری که باتصمیم دولت وکمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی درحال تحقق است ،علاوه برآن شهرستان خرم آبادیک حوزه انتخابیه بسیاروسیع است که برخی کارشناسان عقیده داشتندبه سبب برخی قرابتهای فرهنگی حوزه انتخابیه سلسله به خرم آبادملحق واین حوزه بااحتساب به دوکرسی گذشته صاحب سومین کرسی نمایندگی درمجلس دهم گردد،ازسوی دیگرازناودورودهم ازاین قاعده مستثنی نیستندوتبدیل ازنابه یک حوزه انتخابیه مستقل هم ازجمله پیشنهادات بودکه به وزارت کشورپیشنهادشد ،اماآنچه که دراین بین باتوجه به غیرکارشناسی بودن پیشنهادنمی توانست عملیاتی شودالحاق رومشکان به حوزه انتخابیه پلدختراست که تنهاحاصل یک تصمیم سیاسی وپشت پرده انتخاباتی بوده ،امری که می توانست علاوه برغیرکارشناسی بودن پیامدهای بسیاربدی رانصیب دومنطقه کند،لذاشایسته است ازسوی نماینده محترم مردم پلدختردرمجلس شورای اسلامی ومسئولین شهرستان بویژه فرماندارمحترم پیشنهادتبدیل دهستان بزرگ سراب حمام ازتوابع بخش مرکزی پلدختربه بخش جایدربامرکزیت سراب حمام باجمعیت شهری ۴هزارنفر به همراه الحاق مناطق چم مهرعلیاوسفلی وباباخوارزم،هلوش وچاله،با غ جایدرودوکوهه رشنو،میرآباد،گری بلمک،چالکل،هفت چشمه،تنگ فنی ،گری باخان،کناربلوط،آهورخش،طالقانی،رنگین بان،جلوگیر،چم گز،پاعلم،چم گرداب،دره خزینه،دره نقی،برج کبودومنطقه کرکی به انضمام چهارمنطقه جمعا به تعدادسی روستاباجمعیت ۱۵هزارنفردرتقسیمات جدیددراولویت قرارگرفته وشهرستان پلدختربه سه بخش مرکزی به مرکزیت پلدخترشامل دهستان بزرگ مورانی،گل گل ،بابازید،منطقه بزرگ واشیان،بادامک،وره زرد،خرسدرعلیا وسفلی،پران پرویز،کیان آباد،تیمورآباد،میدان بزرگ،چم گردله،ملاوی،جلگه خلج علیاوسفلی وروبند،بابابهرام،باغ گل گل،کلک بیشه،خرسدرکاکامراد،ومناطق میانکوه غربی تابعه بخش مرکزی باجمعیتی بالغ بر۱۳هزارنفر،بخش جایدربه مرکزی سراب حمام باجمعیت بالغ بر۱۴هزارنفروبخش معمولان باجمعیتی نزدیک به سی هزارنفرودوشهرمعمولان وپلدخترتبدیل شودضمن اینکه براساس آخرین سرشماری نفوس ومسکن جمعیت شهرپلدختربالغ بر۲۵هزارونودودونفروکل شهرستان پلدختربالغ بر۸۲هزارنفراست.
درحالی باعنایت به غیرکارشناسی بودن طرح الحاق رومشگان به پلدختر وهمچنین درایت مسئولین خدوم وگمنام امنیتی استان لرستان وشهرستان پلدختر،نماینده محترم مردم پلدختردرمجلس شورای اسلامی،استاندارمحترم لرستان واشخاص حقوقی این پیشنهادردشده واحتمالا درانتخابات آتی شاهدافزایش کرسی های نمایندگی مجلس دراستان لرستان ازنه کرسی به ده کرسی خواهیم بودکه متاسفانه برخی اشخاص حقیقی که درزمره کاندیداهای ناکام انتخابات مجلس نهم پلدختر بوده واتفاقاهیچ جایگاه حقوقی درپیگیری برای عدم الحاق رومشگان به پلدخترنیز نداشته انداینک که به دلیل عقبه غیرکارشناسی پیشنهادنماینده محترم کوهدشت ورومشگان درمجلس شورای اسلامی عملیاتی نشده ازتلاش خودبرای عدم پیگیری نماینده محترم کوهدشت برای این الحاق وپاسخ مثبت الهیارملکشاهی به این درخواست خبرداده وآنراعیدی خودبه مردم پلدختردرعیدغدیرقلمدادکرده اندامری که بایدگفت بیشتربه یک شوخی شبیه است تایک اظهارنظرسیاست مدارنه وهوشمندانه، آن هم ازسوی شخصی که خودرارجل باتجربه سیاسی دانسته وسودای نمایندگی مجلس درحوزه انتخابیه پلدخترومعمولان رادرمجلس نهم داشته ودرمجلس دهم نیزباتوجه به قرائن گویاخواهدداشت.
پی نویس:
۱-مرکزپژوهشهای مجلس شورای اسلامی-تقسیمات کشوری