لرستان با داشتن ۸۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی و تولید سالانه بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع محصول، یکی از قطب‌های کشاورزی کشور به شمار می‌رود.
با وجود این ظرفیت بالا متاسفانه کشاورزی استان همچنان به صورت سنتی کشت می‌شود و تنها ۱۰ درصد از سهم صادرات محصولات غیرنفتی را به خود اختصاص داده است.
این آمار نشان می‌دهد که با وجود برخورداری از این ظرفیت بالا در بخش کشاورزی، تاکنون راهکار موثری برای استفاده از این توانمندی‌‌ها تدوین و اجرایی نشده است. به طوری که مشکلات متعددی از جمله مکانیزه نبودن، دیم بودن اراضی کشاورزی و بهره وری پایین در مسیر بخش کشاورزی استان وجود دارد.
ساختار سنتی کشاورزی لرستان
«سبزواری» یکی از فارغ التحصیلان کشاورزی که در منطقه ویسیان به کشاورزی اشتغال دارد، به همشهری می گوید: با این که لرستان، استانی کشاورزمحور است اما بر ساختار سنتی متمرکز است.وی می‌افزاید: با وجود پراکندگی و کوچک بودن اراضی کشاورزی و نیز وجود خرده مالکان امکان کشاورزی صنعتی و درآمدزا وجود ندارد.سبزواری می‌گوید: به همین دلیل است که میزان تولید محصولات و سرمایه به دست آمده از فروش آنها با تلاش‌های صرف‌شده، انتظارات موجود و نیازهای استان برابری نمی کند.
گرانی ماشین آلات کشاورزی
این دانش‌آموخته کشاورزی اظهار می‌کند: از سوی دیگر گرانی ماشین آلات مکانیزه کشاورزی و نبود صنایع تبدیلی، حرکت بخش کشاورزی استان به سمت توسعه را بسیار کند کرده است.سبزواری به محدودیت‌های حوزه کشاورزی لرستان اشاره می‌کند و می‌گوید: دیم بودن اراضی کشاورزی، بالا بودن بهره تسهیلات بانکی و همچنین مکانیزه نبودن تجهیزات، این بخش را با مشکلات متعددی روبه‌رو کرده است.
بهره‌وری پایین
یک دکترای کشاورزی نیز به همشهری می‌گوید: لرستان از نظر بارندگی، خاک‌ های حاصلخیز، دشت‌‌های مناسب، فراوانی آب های سطحی و زیرزمینی و توزیع آب و هوایی موقعیت ویژه‌ ای دارد. به طوری که یکی از قطب‌ های مهم تولیدات زراعی،  باغی و دامی کشور به شمار می‌ رود.
«هوشنگ زیودار» می‌افزاید: به دلایلی مانند خروج آب ‌های استان، نسبت‌ بالای اراضی دیم و عملکرد پایین آنها، نظام بهره برداری نامطلوب و سرمایه‌گذاری نامناسب در این بخش، کشاورزی استان از بهره‌ وری مناسبی در مقایسه با ظرفیت‌هایش برخوردار نیست.
پایین بودن دانش فنی کشاورزان
یک مهندس کشاورزی نیز به همشهری می‌گوید: اکثر کشاورزان لرستان دچار مشکلاتی نظیر کم سوادی، سن بالا و سنت گرایی هستند که همه این موارد مشکلاتی را در این بخش به وجود آورده است.«منوچهر نظری مهر» می‌افزاید: با ترویج کشاورزی مدرن، ارتقای دانش فنی، الگوسازی مناسب برای کشت محصولات و بازدیدهای علمی و فنی و توجیهات آموزشی می‌توان باعث افزایش بهره وری شد.
وی همچنین تامین تسهیلات لازم برای ایجاد صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی استان را یک نیاز اساسی می‌داند و می‌گوید: مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در این زمینه ضروری است.
ماشین آلات فرسوده
یک کارشناس کشاورزی نیز به همشهری می‌گوید: کشاورزی استان به لحاظ کمیت و کیفیت مکانیزاسیون وضع مناسبی ندارد. به عنوان مثال میزان استفاده از ماشین آلات کشاورزی در هر هکتار زمین کشاورزی استان حدود نیم درصد است که این میزان در دیم‌زارها خیلی کمتر است.
«محمود احمدی» ادامه می‌دهد: از ۹۵۶۳ دستگاه تراکتور موجود در استان ۵۴۷۳ دستگاه بیشتر از ۱۳ سال عمر دارند که این خود نشان دهنده بی توجهی به تأمین نیروی محرکه مورد نیاز کشاورزی استان است.
کمبود کمباین
احمدی می‌افزاید: تعداد کمباین‌ های موجود در استان ۱۳۴ دستگاه است که این تعداد جوابگوی نیازهای بخش کشاورزی استان نیست. چون نیاز استان ۶۷۰ دستگاه کمباین است؛ یعنی ۵ برابر بیشتر.به گفته این کارشناس کشاورزی می توان با سروسامان دادن به روند بازرگانی محصولات زراعی، ایجاد تشکل های بازرگانی، ایجاد سازمان تعاون روستایی، اعمال قیمت تضمینی، تامین نقدینگی لازم برای تشکل‌های مربوط و با اعمال نظارت و کنترل مالی تشکل‌ها بخشی از مشکلات این حوزه را حل کرد.
اراضی کشاورزی استان
یک پژوهشگر حوزه کشاورزی نیز به همشهری می‌گوید: لرستان با داشتن ۸۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی، ۴/۹۱ درصد از اراضی کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است که ۱۹۷ هزار هکتار آن به کشت محصولات آبی و ۶۳۰ هزار هکتار به کشت محصولات دیم اختصاص دارد.
«داریوش یاراحمدی» می‌افزاید: سطح زیرکشت محصولات باغی استان ۳۰ هزار و ۶۵۷ هکتار است که از این میزان ۱۹۱۹/۴ هکتار به میوه‌های دانه ‌دار، ۳۳۳۱/۳ هکتار به میوه ‌های هسته ‌دار، ۳۸۰۷/۹ هکتار به میوه ‌های دانه ‌ریز، ۱۲ هزار و ۷۰۷ هکتار به میوه‌‌های خشک و ۴۳۱۶/۸ هکتار به میوه‌ های گرمسیری و نیمه‌ گرمسیری اختصاص یافته است؛ به طوری که میزان تولید محصولات باغی در استان به ۱۱۰ هزار تن در سال می‌رسد.
مکانیزه شدن کشاورزی و اشتغال‌زایی
این پژوهشگر ادامه می‌دهد: نسبت اراضی آبی به دیم در کشور ۴۲ درصد و در استان حدود ۲۷ درصد است که این امر خود بیانگر وابستگی شدید زراعت استان به کشت دیم است.  یاراحمدی می‌افزاید: سالانه بیش از ۶/۵ میلیارد مترمکعب آب از ۵ رودخانه دائمی و پرآب شهرستان خارج می شود که طول این رودخانه‌ها بیش از ۲۵۰ کیلومتر است. بنابراین مهار آب‌ها و مکانیزه کردن کشاورزی می‌تواند ضمن توسعه این بخش، اشتغال‌زایی کند.
سرمایه‌گذاری ناکافی در بخش کشاورزی
در این زمینه گفت‌وگویی هم با رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان داشته ایم. «مهرداد غضنفری» می‌گوید: لرستان ظرفیت بسیار بالایی در حوزه کشاورزی دارد، اما متاسفانه میزان سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش ناکافی است.وی با اشاره به این که از ۸۰۰ هزار هکتار زمین قابل کشت استان ۳۰ هزار هکتار مجهز به سیستم مدرن آبیاری هستند، می‌افزاید: یکی از اساسی ‎ترین اقدام‌های سازمان جهاد کشاورزی استان، تبدیل اراضی دیم به آبی و رساندن آمار آن به میانگین کشوری است.
ایجاد شهرک‌های تخصصی کشاورزی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در پاسخ به این سوال همشهری که چه راهکارهایی برای توسعه بهره وری کشاورزی در لرستان وجود دارد، می‌گوید: علاوه بر مهار آب‌ها و ایجاد ایستگاه‌های کشاورزی برای تامین آب، توجه به آبخیزداری و حمایت از تولیدات انبوه زراعی و همچنین محصولات گلخانه ای، ارتقای وضع مکانیزاسیون و استفاده بهینه از منابع آب، خاک و انرژی، ایجاد شهرک‌های تخصصی کشاورزی در شهرستان‌های مختلف استان از اولویت‌های مهم سازمان جهاد کشاورزی است.
به گفته غضنفری با ایجاد این شهرک‌های تخصصی، هزینه‌های تولید در بخش کشاورزی نسبت به گذشته کاهش خواهد یافت.وی تأکید می‌کند: سازمان جهاد کشاورزی لرستان از سرمایه‌گذاران مشارکت‌کننده در ایجاد شهرک‌های تخصصی کشاورزی حمایت می‌کند.

•    تعداد کمباین‌ های موجود در استان ۱۳۴ دستگاه است که این تعداد جوابگوی نیازهای بخش کشاورزی استان نیست. نیاز استان ۶۷۰ دستگاه کمباین است.
•    از ۹۵۶۳ دستگاه تراکتور موجود در استان ۵۴۷۳ دستگاه بیشتر از ۱۳ سال عمر دارند.
•    نظری مهر، مهندس کشاورزی: اکثر کشاورزان لرستان دچار مشکلاتی نظیر کم سوادی، سن بالا و سنت گرایی هستند که همه این موارد مشکلاتی را در بخش کشاورزی استان به وجود آورده است.
•    غضنفری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان: از ۸۰۰هزار هکتار زمین قابل کشت استان ۳۰ هزار هکتار مجهز به سیستم مدرن آبیاری هستند.
•    یکی از اساسی ‎ترین اقدام‌های سازمان جهاد کشاورزی استان، تبدیل اراضی دیم به آبی و رساندن آمار آن به میانگین کشوری است.

 
 
 
 

 
عباس دارایی خرم‌آباد- خبرنگار همشهری