خداوند توانا هستی را آفرید و انسان را گل سرسبد آن قرار داد و فرمود هستی را برای تو و تو را برای خودم آفریدم .او قیمت انسان را بهشت و همجوارى با اولیاى الهی و لذّتهاى ابدى می داند و مى گوید: اگر خود را به کمتر از بهشت بفروشىید ، ضرر کردهاید . از امام علی(ع) نیز پرسیدند، تفاوت انسان با سایر موجودات چیست؟ فرمود:« انسان تنها موجودی آسمانی‌است که در زمین زندگی می کند.»چیزی که می تواند این جایگاه بسیار ارزشمند را از انسان بگیرد و بشر آسمانی تبار را ذلیل و مصداق «اُوْلئکَ کَالاْنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ » قرار دهد، فاصله گرفتن از اخلاق و آموزههای مکتب الهی است از اینرو در اسلام بر تهذیب نفس و تربیت فرزند و امربه معروف و نهی از منکر تاکید زیادی شده است.
مردی از انصار با این که چند طفل صغیر داشت در آخرین روزهای عمرش ،مختصر سرمایه اش را در راه جلب رضای خداوند هزینه کرد . چون پدر از دنیا رفت و فرزندان او در همان روز به گدایی پرداختند.پیامبرمهر و محبت خبردار شد و فرمود:«جنازه متوفى را چه کردید؟ گفتند: دفنش نمودیم. پیامبر اسلام(ص) فرمود: اگر مى دانستم نمى گذاشتم او را در قبرستان مسلمانان دفن کنید. او مال خود را از دست داده و فرزندان خویش را به گدایى بین مردم رها نموده است!»
به یقین مسولیت پدران منحصر به اداره زندگى مادى و مراقبت هاى جسمانى فرزندان نیست ، پرورش هاى روحانى و ایمانى آنها نیز به عهده پدران است .در نظر اسلام ادب و تربیت فرزندان از تامین نیازهای جسمانى آنان ارزنده تر است .
امام على (ع) فرموده اند: «برترین بخشش هر پدرى به فرزندش ادب است.و هیچ ارثى براى فرزندان بهتر از ادب و تربیت نیست .»
مرحوم فلسفی نوشته اند :«در تمام کشورهاى غربى و شرقى امروز جهان مانند ادوار گذشته ، پدران و مادران بسیارى هستند که به تربیت صحیح فرزندان خویش توجه ندارند. دانسته یا ندانسته آنان را به خلقیات ناپسند آلوده مى کنند. پدران و مادرانى که دروغ مى گویند، عهد شکنى مى کنند، کودکان را فریب مى دهند، به وعده هاى خود وفا نمى کنند، با اعمال زشت خویشتن به آن ها نادرستى مى آموزند و از این راه به فرزندان و خانواده و اجتماع ستم غیر قابل جبرانى مى نمایند.
مغز کودک مانند فیلم عکاسى از تمام اقوال و اعمال پدر و مادر و اطرافیان خود عکس بردارى مى کند. مشهودات و مسموعات دوران کودکى برنامه زندگانى فرداى او خواهد بود. عهدشکنى با کودک علاوه بر تمام مفاسد، داراى اثر سوء تربیت است . خلف وعده طفل را متجرّى و پیمان شکن بار مى آورد و او را به راه دروغ و فریبکارى سوق مى دهد. به همین جهت در روایات اسلامى تاکید شده است به وعده اى که به کودکان مى دهید حتما وفا کنید.»
امام خمینی«ره» در مورد دروغ نکاتی فرموده اند که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
۱-گاهی به واسطه کشف یک دروغ ،انسان به حدی از درجه ی اعتبار ساقط می شود که تا آخر عمر جبرانش نتوان کرد.خدا نکند کسی معروف شود به دروغگویی که هیچ چیز شاید بیشتر از این به حیثیت انسان لطمه نمی زند.
۲-امام باقر(ع)فرمود«خداوند برای شر قفل های قرار داد و کلید آن شرها را شراب قرار داد ؛و دروغگویی از شراب بدتر است.»اکنون قدری تفکر کن در این حدیث شریف که از عالم آل محمد،(علیهم السلام) صادر شده است،و در کتابی که مرجع تمامی علمای امت است ذکر شده است و همه ی علما آنرا قبول فرمودند. آیا راهی برای عذری باقی میماند؟آیا این سهل انگاری از دروغ جز از ضعف ایمان به اخبار اهل بیت عصمت (ع)ازچیز دیگر می شود؟
امام خمینی«ره» بدتر بودن دروغ از شراب را یک واقعیت و به دور از مبالغه دانسته است .او توجیه و تفسیر این روایات را در قالب مبالغه از ضعف ایمان می داند.
۳-امام باقر(ع) فرموده اند: «دروغگویی خرابی ایمان است.»امام خمینی«ره»نوشته اند:«حقیقتا این طور اخباردل انسان را می لرزاند و پشت انسان را میشکند.گمان میکنم که دروغ از مفاسد اعمالی است که از بس شایع است قبح و زشتیش به کلی از بین رفته است.ولی وقتی متوجه میشویم، ایمان که سرمایه حیات عالم آخرت است به واسطه دروغ نابود شده است.
۴-پیامبراکرم(ص) فرمودند:«دروغ از ربا بدتر است.» چهل حدیث ص۴۷۲
در عصری که جهان را دهکده ی جهانی می گویند، جامعه ی بشری از نظر اخلاق و عمل به آموزه های انبیای الهی هزاران فرسنگ فاصله دارد. آمار مرض های جامعه ی انسانی، بیش از ان است ، در یادداشتی بگنجد ولی می توان گفت،از نظر شریعت اسلامی کلید همه ی گناهان دروغ است .امام حسن عسکرى(ع ) فرموده اند:«تمام ناپاکى ها و گناهان در خانه اى جمع شده و کلید آن دروغگویى است .» گفته شده است رابطه دروغ و گناهان دیگر از این نظر است که انسان گناهکار هرگز نمى تواند، راستگو باشد، چرا که راستگوئى موجب رسوایى او است و براى پوشاندن آثار گناه معمولا باید متوسل به دروغ شود.
دروغ گفتن به حدی منفور شریعت اسلامی است که با روح مومن بودن نمی سازد از اینرو قرآن کریم می‌فرماید:«تنها کسانی دروغ پردازی میکنند که به آیات خدا ایمان ندارند و آنان خود دروغگویانند.نحل /آیه ۱۰۵
و چون مردى از رسول اکرم(ص)پرسید: شخص مؤ من زنا مى کند؟ فرمود: ممکن است .
گفت : آیا مؤ من دزدى مى کند؟
فرمود: ممکن است .
گفت : یا رسول الله مؤ من دروغ مى گوید؟
فرمود: نه ، خداوند در قرآن فرموده است کسى با دروغ افترا مى بندد که ایمان نداشته باشد.
و شخصى از رسول اکرم(ص) پرسید من مردى هستم که نماز نمى خوانم ، زنا مىکنم ، و دروغ مىگویم از کدام یک از این گناهان توبه کنم ؟
حضرت فرمود: از دروغ گفتن .
آن شخص خالصانه دستور پیامبر را پذیرفت و با خود عهد کرد،هرگز دروغ نگوید.ترک دروغ باعث شد، سایر گناهان را نیز ترک کند؛ زیرا موقعى که خواست زنا کند با خود گفت اگر پیامبر(ص) از من سؤال نماید از تاریخ تعهد زنا کردهاى ؟ اگر بگویم نه ، دروغ گفته ام ، و اگر اقرار کنم مجازات مىشوم و همچنین درباره نماز.»
با این که دروغ گفتن در همه ی شریعت ها به شدیدترین وجه مذمت شده است ،ولی بعد از گذشت قرنها،پایدار بودن دروغ و فراگیر بودنش انکارناپذیراست.
در مقیاس جامعه ی جهانی ، دروغ گفتن به قشر خاصی اختصاص ندارد، بزرگ و کوچک نمی شناسد و در همه ی اقشار، دروغگویان زبر دستی یافت می شوند .چه کسی را سراغ دارید ، که دروغ گفتن برخی از سیاستمداران اتو کشیده بین المللی را بارها تجربه نکرده باشد؟! آنها با آب و تاب فراوان از حقوق بشر و حتی حقوق حیوانات ، سخن می گویند و میلیاردها بشر سخن انها را صریح و شفاف دریافت می کنند و سپس همان افراد ، بدون هیچ گونه استرس و اضطراب و شرمی با تحریمی ناعادلانه میلیون ها ایرانی مظلوم را (سالهای متمادی)محاصره ی دارویی و غذایی و… می کنند!
از آزادی و به رسمیت شناختن حقوق افراد و دیگر جوامع بشری به صراحت سخن می گویند ، ولی به صراحت با توهینی که به پیامبر رحمت می کنند ، خنجر را در قلب همه ی مسلمانان فرو می کنند! از استبداد ستیزی و آزادی محوری سخن میگویند اما در روز روشن،آنهم در حالی که میلیاردها انسان نظاره گرند، بدترین نوع استبداد را در عربستان به رسمیت می شناسند، و انواع و اقسام بمبها را بر سر مردم همیشه مظلوم و محاصره شده ی غزه ، فرو می ریزند! و انقلاب های مردمی را سرکوب می کنند و از رژیم بحرین حمایت میکنند!
از سویی به شعار مبارزه با تروریسم روی می آورند واز طرف دیگر انبار تسلیحات پیشرفته خود را در اختیار منافقین روسیاه واسرائیل کودک کش قرار می دهند! و درروز روشن محموله های تسلیحاتی را تقدیم داعشی های خونخوار می کنند!
با این که رسول اکرم(ص) فرموده اند:«کم نصیب ترین مردم از سجایاى مردانگى و فضایل انسانى دروغگویان هستند.» اما در جامعه ی اسلامی ما نیز در میان اقشار و اصناف مردم انواع و اقسام دروغها وجود دارد.فروختن جنس معیوب در قالب سالم،ماشین رنگ دار را بی رنگ توصیف کردن،کالاهای بی کیفیت و چینی را با برند ، کالاهای درجه یک فروختن، برخی از تبلیغاتی که در صدا و سیما نسبت به خوراکی ها و اجناس بی کیفیت انجام می شود، فقط نمونه هایی از دروغ در جامعه ی ماست.
امام صادق (ع) فرمودند: از جمله کمک هاى خداوند بر ضد دروغگویان فراموشى است. در سال ۹۱ بخش خبری ۲۰:۳۰ مصاحبه‌ای از مدیران ارشد ایران‌خودرو را نشان داد که علت نگذاشتن کیسه هوا برای محصولاتشان را تحریم‌ها و وارد نکردن این محصول عنوان می‌کرد. اما مجری تأکید کرد؛ دروغگو کم‌حافظه است. چرا که بلافاصله مصاحبه چند ماه قبل همین مدیر پخش شد که می‌گفت خط تولید کیسه هوا را در همان کارخانجات خودشان راه انداخته‌اند و دیگر نیازمند واردات آن نیستند.
و در قصه و قضیه ی ازدواج چه بسیار اتفاق افتاده است که بعضى از جوانان ، شیفته دخترانى شده اند و براى آن که شهوت خود را موقتی ارضا کنند و به وسیله آنان کامیاب شوند، با خودسازى و وعده هاى دروغ ، آن ساده دلان را فریب داده و ناجوانمردانه با حیله و نیرنگ ضد وجدانى ، آن ها را به دام خویش افکنده اند و به قیمت یک یا چند روز کامرانى و شهوت پرستى ، حیثیت و شرفشان را بر باد داده و براى همیشه آنان را بدبخت و تیره روز ساخته اند. گاهى آن دختران اغفال شده بر اثر فشار روحى دچار بیمارى روانى شده یا از ترس رسوایى ، در سنین جوانى ، به خودکشى دست زده اند.
در فوتبال نیز دروغ گفتن جایگاهی غیرقابل انکار پیدا کرده است .گاه میلیونها بیننده خطای صریح و فاحش بازیکنی را تماشا میکنند ، و او دستهای خود را به نشانهی خطا نکردن بالا میبرد و داور نیز خطا را می گیرد و او از ناداوری سخن میگوید!
در پایان هر مسابقه فوتبال وقتی خبر‌نگار از علت خطای بازیکن و پنالتی گرفته شده سخن میگوید فوتبالیست خطاکار قسم می‌خورد هیچ خطایی نکرده ولی داور حق‌کشی کرده و… بعدها که فیلم را مرور میکنند، مثل روز روشن است که طرف چه خطای آشکاری مرتکب شده است؟!
از خدا می خواهم برخی از نهادها و سازمانها ، مراکز آمار و…،هرگز به دروغ گفتن روی نیاورند.
اگر برخی ها با شعارهایی دروغین وزیر و وکیل شوند، زندگی اشرافی داشته باشند و از دلسوزی برای ملت سخن بگویند ولی به فکر قانون حقوق مادامالعمری برای خودشان باشند،ازچشم ملت خواهند افتاد.
اگر مردم در گرفتن وام ازدواج و قرض الحسنه ای اسیر بانک ها شوند ، اما برخی از مسولین وام های کلان و کم بهره بگیرند،حقوق و مزایای ناظر بودن را بگیرند و سپس هراز گاهی اخبار چند میلیاردی مفاسد،مهمان منازل شود، باید نگران اعتماد مردم به نظام شد و به آسیب شناسی روی آورد و به نسخه و نقشه ای شفابخش اندیشید.
اگر کاندیدایی به دروغ خود را مطیع قانون و ارادتمند ولایت فقیه مطرح کند و یا شعار دروغین بدهد،و سپس قسم بخورد به وظایف نمایندگیش عمل کند و پاسدار قانون باشد ولی در عمل خلاف سوگندش حرکت کند و فقط سخنان آتشین باندی تاویل جامعه دهد، هم به دروغ آلوده شده است و هم سوگندش را شکسته است.
علاوه براین اگر برخی از دروغگویان و افراد نا اهل در نظام جمهوری اسلامی پست و مقام بگیرند به تناسب پستی که دارند و به اندازه ی گستره ی دروغ هایشان ، مردم را از نظام دلسرد می کنند.
اگر نمایندهای وعدههایی انتخاباتی بدهد و بعد از آن که نماینده شد قول و قرارهایش به دروغ ختم شوند،علاوه بر این که نامردی خویش را به اثبات می رساند، افراد جامعه را به دیگر وعدههای مسولین نیز به تردید میاندازد.
کسی که رفتارش را بر اساس صداقت و صمیمیت برنامه ریزی کند ، محبت بندگان خداوند را جلب می کند . شخصی که دروغ می گوید مردم نسبت به او بدبین خواهند شد و هر چه دروغگو بودنش ، شفاف تر شود ، اطرافیانش بیش از پیش از او فاصله و نفرت پیدا می کنند.
امام علی(ع) مىفرماید:«دروغگو و مرده یکسان هستند زیرا همانا برترى زنده بر مرده در اطمینان مردم به اوست پس وقتى مردم سخن دروغگو اعتماد نکنند زنده بودنش باطل است.»
به نظر میرسد وقتی که دروغ گفتن در همهی ادیان آسمانی ممنوع اعلام شده است و در دین مبین اسلام کلید جرایم دیگر نیز هست ، باید با همهی مسولینی که به آفت دروغ مبتلا میشوند قاطعانه برخورد کرد.وقتی در متون روایی ما دروغ از ربا و زنا بدتر است و در قرآن کریم ربا اعلام جنگ با خدا ثبت شده است ، چرا دروغگویان این همه امنیت داشته باشند؟! آیا تاکنون عذرخواهی دروغگویی را شنیده اید؟
اگر کسی شعار دروغین سر می دهد و به دروغ وعده های انتخاباتی می دهد،لیاقت جذب شدن در چرخه ی نظام جمهوری اسلامی ( آنهم در قوه ی مقننه ) را ندارد و قاطعانه باید از جذب او جلوگیری کرد.آیا تاکنون هیچ کاندیدایی شعاری دروغین نداده است؟!همان طور که اگر کاندیدایی نسبت به انقلاب اسلامی یا ولایت فقیه و شورای نگهبان سخنرانی بی ربطی داشته باشد،مورد تایید شورای نگهبان واقع نمی شود،اگر دروغگویی به میدان انتخابات هم آمد باید در لیست مردودین واقع شود.
…نوشته بود : «در یکی از شماره های مجله «شاهد»، خواندم گفتگو با مادر شهید ی که گفته بود یک بار وقتی فرزندم به مرخصی آمد، از همسنگرش گله می کرد که موقع نگهبانی دستش را می برد و نمک به زخم می زند تا از شدت سوزش خوابش نبرد. آن شهید بزرگوار شاکی بود که این کار نوعی اسراف و هدر دادن است، چراکه کشور دچار کمبود کالاهای اساسی است و برخی مردم که مجبورند در صفهای طولانی کالا بایستند، به امام(ره) ناسزا میگویند.»و اکنون باید مانع رخنهی دروغگویان شد تا اعتماد ملت به نظام جمهوری اسلامی کم رنگ نگردد.
به هرحال فطرت خدادادی و ادیان آسمانی بشر را به صداقت دعوت می کند و شیطان و مرضهای درونی به دروغ و پلیدی . و نمی دانم در این زمین چه سری نهفته است که برخی از انسانهای آسمانی تبار نیز، گاه ازکنار صداقت عبور میکنند و به کاذب و کذاب شدن دل میبندند؟!
تو را ز کنگره عرش می‌زنند صفیر
ندانمت که در این دامگه چه افتادست
و چه زیبا فرموده اند خاتم رسولان الهی «اگر شیطانها قلب انسانها را تصرف نمی کردند، به ملکوت آسمانها نظر می کردند.»
ایهاالناس جهان جای تن آسانی نیست
مرد دانا، به جهان داشتن ارزانی نیست
خفتگان را چه خبر زمزمهٔ مرغ سحر؟
حیوان را خبر از عالم انسانی نیست
طاعت آن نیست که بر خاک نهی پیشانی
صدق پیش آر که اخلاص به پیشانی نیست
