با مروری بر جامعه امروز لرستان می‌توان گفت؛ روند فراغت از تحصیل و سیل خروج دانشجویان دیروز و فارغ‌التحصیلان امروز استان که بار سنگین عنوانی پر طمطراق چون لیسانس را با خود به یدک می‌کشند، امروز به یکی از معضلات و دغدغه‌های اجتماعی لرستان تبدیل شده که روز به روز دامنه گسترش آن وسیع‌تر می‌شود.
وضع مشارکت و اشتغال جمعیت جوان لرستان تا آن حد نامناسب و نگران‌کننده است که اگر گفته شود، مقوله اشتغال و بیکاری جمعیت و رابطه آن بر اعتیاد جوانان اینک به چشم اسفندیار فرایند توسعه مبدل شده و بسیاری از آرمان‌ها و ایده‌ال‌های جامعه را به چالش گرفته است، سخنی گزافه نیست.
ابعاد بیکاری لرستان
در این زمینه محمد لطفی جامعه شناس به همشهری می گوید: نگاهی اجمالی به خصیصه‌های جامعه لرستان ثابت می‌کند که این استان همچنان مستعد آسیب‌پذیری‌های اجتماعی، اقتصادی فرهنگی سیاسی زیادی به دلیل به کارگیری ناقص منابع انسانی است. وی می افزاید: متمرکز بودن بیکاران در سنین جوانی، طولانی شدن ایام بیکاری، رسوخ بیکاری آشکار در میان دانش‌آموختگان آموزش عالی از جمله جنبه‌های آسیب‌زای مستتر در پدیده بیکاری جمعیت است وگروهی که از منظر توسعه پایدار سرمایه انسانی تلقی می‌شوند و به سبب برخورداری از تخصص و دانش جزو نیروهای کلیدی و راهبردی فرایند توسعه هستند به دلیل نبود صنعت و محدودیت اشتغال در دستگاهای دولتی با بحران بیکاری مواجه هستند.
لطفی در تبین پیامدهای بیکاری در لرستان تصریح کرد:عدم وجود منابع اقتصادی و مهاجرت روستاییان به شهر برای دسترسی به منابع باعث تشدید بیکاری و مصرف‌گرایی و عدم توجه به آن از جمله دلایل فقر و بیکاری جوانان است به طوری که مهاجرت روستاییان به شهر برای دسترسی به منابع باعث تشدید بیکاری و مصرف‌گرایی و عدم تولید و کندی توسعه شده است.
وی گفت:همین امر یعنی مهاجرت روستائیان به شهرها باعث رانده شدن منابع انسانی به اراضی حاشیه‌ایی می‌شود، روندی که امروزه در برخی شهرها چون خرم آباد بر اثر استقرار روستاییان با سکونت‌گاه‌های غیررسمی فزآینده شده و بخشی از اراضی ملی پیرامون شهر در زیر انبوهی از ساخت و سازهای بی‌رویه، نامنظم و بدون برنامه مدفون شده است.
محسن ۳۰ ساله و دارای تحصیلات مهندسی که دیگر عطای یافتن شغل اداری را به لقایش بخشیده در گفت‌وگو با همشهری گفت: همه امیدم به استخدام در شرکت اتیلن لرستان بود که نتوانسته‌ام موفق شوم و علی‌رغم تحصیلات شغل مناسبی ندارم.وی اظهار داشت: هرچه کردم، نتوانسته‌ام حتی یک وام ۱۰ میلیون تومانی هم جور کنم، چون کسی پیدا نمی‌شود که ضمانت من را قبول کند، اگر پیدا هم شود به هزاران ترفند بانک کاری می‌کند که نتواند ضمانت کند.
میرزایی از دانشجویان مقطع ارشد در رشته علوم اجتماعی بیکاری را دارای پیامدهای بیشتری می داند و می گوید: بر اثر بیکاری علاوه بر گسترش فقر و قانون‌گریزی و بزهکاری و نهایتا اعتیاد، امنیت انسانی و اجتماعی جامعه به خطر می افتد و به موازات گسترش ناامنی‌ها هزینه‌های انتظامی و امنیتی هم در آینده بالا می‌رود.وی افزود: دست‌فروشی، یخ‌فروشی و معامله سیگار از شغل‌های کاذبی است که در تمام شهرهای لرستان هویدا است.
راههای ایجاد اشتغال در لرستان
یکی از مدیران کل اسبق حوزه اجرایی استان لرستان به همشهری گفت: نکته تاسف‌بار از هدر رفتن سرمایه‌های این استان آن است که سالانه بیش از ۵,۶ میلیارد متر مکعب آب لرستان به عنوان یکی از منابع خدادادی از خروجی‌های استان لرستان خارج می‌شود و عدم مهار این آب‌ها به وسیله سدهای خاکی و یا مخزنی کشاورزی لرستان را که یکی از قطب‌های ویژه کشاورزی به ویژه در بحث باغات انجیر کشور است را همچنان در حد یک بخش سنتی و عقب‌مانده نگاه داشته است و ایجاد شغل از طریق مکانیزه کردن کشاورزی و توسعه باغداری را به عنوان یک فرصت به یک چالش تحت عنوان هدر رفتن سرمایه‌های انسانی و تولید بیکاری به وجود آورده است.
وی می افزاید: در بخش گردشگری هم علی‌رغم وجود ابنیه های تاریخی چون قلعه فلک الافلاک،کاروانسرای چمشک و گرداب سنگی، مناره آجری، غار کوگان، غار کلماکره ،آبشار بیشه و نوژیان و تالاب های بکر جنوب لرستان همچنان یکی از استان های مستعد اما محروم کشور است که حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی می‌تواند در ایجاد اشتغال تاثیرگذار باشد.این مدیر با سابقه اظهار داشت: ما باید با سرمایه گذاری در حوزه های گردشگری، صنایع دستی ، کشاورزی، صنعت چاپ و تسهیل در روند اعطای تسهیلات وتوجه به صنعت سنگ و نفت بیکاری را کنترل کنیم.
رئیس مجمع نمایندگان لرستان نیز در این زمینه و در گفت‌وگو با همشهری اظهار داشت: در عرصه مقابله با دشمنان خارجی امروز داعش ما را تهدید نمی‌کند، تهدید اصلی بیکاری است.وی افزود: لرستان در حالی به استان اول ایران در حیث بیکاری تبدیل شده است که در حوزه‌های مختلف از جمله کشاورزی، دامداری، گردشگری دارای ظرفیت‌های قابل ملاحظه‌ای است و سرمایه‌گذاری دولت در ایجاد منابع و مشارکت بخش خصوصی می‌تواند زمینه‌ساز جهش چشمگیر در روند توسعه این استان باشد.وی یکی از عوامل بیکاری را عامل تاریخی دانست و گفت:در لرستان مدیریت ها از دیرباز تاکنون ضعف داشته و در وضع موجود کاملا دخیل هستند به نوعی که مدیران ما مسئولیت پذیر نبوده و راههای جذب اعتبارات را خوب بلد نیستند . ۳۶ هزار میلیارد ریال پروژه تعطیل شده در استان وجود دارد و از مجموع ۱۰ هزار میلیارد ریال معوقات بانکی، ۴۲ درصد مربوط به بنگاههای زودبازده است.این نماینده مجلس گفت:طبق آمارهای رسمی که البته قابل اتکا نبوده و آمارها فراتر از این ارقام رسمی است نرخ بیکاری در لرستان ۱۷٫۱ درصد و نرخ مشارکت اقتصادی دراستان ۳۰ درصد می باشد و این در حالی است که میانگین این نرخ در کشور ۳۸ درصد است.
استاندار لرستان: ۴۰ هزار میلیارد ریال برای کاهش نرخ بیکاری در لرستان نیاز است
استاندار لرستان با عنوان این مطلب و تاکید بر سرمایه گذاری بخش خصوصی می گوید: اگر استانی در ریل توسعه قرار دارد بسترهای آن از قبل حاضرشده است ، متأسفانه هنوز بسترها در استان لرستان فراهم نشده و این به دلیل عدم وجود نقشه راه است.استاندار لرستان عنوان کرد: سهم ما در ارزش‌افزوده حوزه صنعت سه دهم درصد و در خدمات ۴٫۱ دهم درصد است که این‌ها ارقام بسیار کم و نگران‌کننده‌ای هستند و این نشان‌دهنده این است که محور توسعه هنوز مشخص نشده و استان دچار سردرگمی است که این سبب از بین رفتن خودباوری می‌شود.وی تصریح کرد:در سال ۹۴ باید چهارهزار میلیارد تومان، در استان سرمایه‌گذاری شود تا بتوانیم نرخ بیکاری را کاهش دهیم و یک هزار میلیارد آن توسط دولت و مابقی توسط بسترهایی که شهرداری برای بخش خصوصی حاضر می‌کند باید فراهم شود که رقم بسیار بالایی به شمار نمی‌آید و دست‌یافتنی است.
مرتضی رضایی‌نژاد کارشناس برق و شاغل در یکی از استان‌های شمالی کشور هم در مورد بیکاری اعتقاد دارد در حالی که ورود بخش خصوصی به عنوان یکی از راهکارهای برون رفت از معضل بیکاری لرستان مطرح است، سرمایه‌گذاری محدود بخش خصوصی در استان هم به اشتغال‌زایی برای غیربومیان تبدیل شده و غیربومی‌ها فرصت اشتغال را از جوانان بومی لرستان گرفته‌اند و بسیاری از نیروی کار شرکت‌های استان هم در چنگال نیروهای غیربومی گرفتار شده است و مدیران و مسئولین لرستان نسبت به رویگردانی بخش خصوصی از نیروهای بومی لرستان بی تفاوت اند.
وی در گفتگو با همشهری افزود:نهادینه کردن چهار عنصر داده‌ها، ظرفیت‌ها، بررسی موانع و داشتن برنامه از مولفه‌های رفع محرومیت شهرستان و ایجاد اشتغال است و رشد و تعالی باید محور تمام فعالیت‌ها باشد.
علی میرولد استاد دانشگاه نیز به همشهری گفت: آمارهای رسمی نشان می‌دهد که بر میزان جمعیت فعال لرستان روز به روز افزوده می‌شود که این امر اگر بنیان‌های رشد فراهم باشند، خود یک مزیت است، اما به دلیل ضعف اقتصادی و نبود برنامه مشخص در جهت به‌کارگیری از این نیرو و نبود زمینه‌های جذب در بازارهای کار و فعالیت عملا خود به تهدیدی جدی تبدیل شده است.وی گفت: رشد بالای جویندگان کار در استان به طور وحشتناکی در حال تزاید است به شکلی که در یک جمع‌بندی سطحی به وضوح آشکار است که کمتر خانواده‌ای در لرستان یافتمی شود که در آن بیکار نباشد.
این در حالی است که فارغ‌التحصیلی شمار زیادی از جمعیت جوان لرستان در دانشگاه‌ها در طول دو سال آینده موج سنگین‌تری از بیکاری در استان را رقم می‌زند که هم اینک عملا هیچ برنامه‌ای برای مهار آن در دست اقدام نیست و در حد حرف‌های بیهوده و وعده‌های پرشمار و رنگارنگ مسکوت مانده است.
استاندار لرستان در بخش دیگر از سخنان خود با اشاره به عبور ۴۰۰ کیلومتر خطوط نفت خام از لرستان و عدم بهره مندی استان از این خطوط گفت: بیش از ۳۸ طاقدیس نفتی در لرستان شناسایی شده که از این تعداد ۱۸ طاقدیس مطالعه و شش مورد نیز حفاری شده که ظرفیت این تعداد ۱۵۰ میلیون بشکه نفت است.وی با اشاره به رتبه سوم لرستان از نظر شاخص های امنیتی گفت: رتبه لرستان از نظر ارزش افزوده بخش کشاورزی، صنعت و خدمت در کشور به ترتیب ۲٫۴، سه دهم و ۱٫۴ درصد است.
عباس دارایی/بلوطستان
این مطلب در رزوزنامه همشهری ۱۳/۲/۱۳۹۴منتشر شده است
جند روز بلوطستان نبود واقعا دلم تنگ شده بود انشالله با دوام باشید